Bruce Sterling
Bruce Sterling | |
Data i miejsce urodzenia | 14 kwietnia,1954 Brownsville |
Narodowość | USA |
Strona domowa | |
Bruce Michael Sterling (ur. 14 kwietnia 1954 r.) – amerykański pisarz science fiction, a ściślej gatunku zwanego cyberpunk. Także teoretyk nurtu - autor manifestu cyberpunku, zamieszczonego we wstępie do pierwszej antologii opowiadań cyberpunkowych Mirrorshades 1986 r. Sterling odwoływał się tam np. do teorii znanego futurologa Alvina Tofflera.
Bruce Sterling urodził się w Brownsville, w stanie Teksas. Od wczesnej młodości podróżował po świecie, ale najmocniej związany jest z miastem Austin w Teksasie. W tym tez mieście studiował dziennikarstwo na University of Texas. W latach 70. XX w. zaangażował się w działania grupy “Turkey City Writer's Workshop”, skupiającej pisarzy i fanów science-fiction. Pierwsze opowiadanie – “Man-made self” - opublikował Sterling w 1976 r. W roku następnym ukazała się jego powieść Involution Ocean.
W dzieciństwie Sterling spędził kilka lat w Indiach. Do tej pory jest znawcą i miłośnikiem kina indyjskiego i produkcji z Bollywood. Wielokrotnie wypowiadał się krytycznie na temat związków indyjskiego przemysłu filmowego ze światem przestępczym. W 2005 roku poślubił Jasminę Tesanović, serbską aktywistkę feministyczną, pisarkę i reżyserkę. Od tamtej pory dzieli swój czas pomiędzy Belgrad, Austin i wiele innych miejsc na świecie. Od 2007 r. mieszka w Turynie.
Jako pisarz, Sterling zdobył sławę serią opowiadań, których akcja toczy się w świecie "kształcerzy i mechanistów" ("The Shaper/Mechanist universe"). W świecie tym cywilizacja zasiedlająca Układ Słoneczny rozbita jest na dwa obozy: "kształcerze" opierają się na inżynierii genetycznej i manipulacji psychiką, podczas gdy "mechaniści" stawiają na cyborgizację i rozwój technik komputerowych. Do serii zalicza się również Schismatrix, jedna z najbardziej znanych powieści tego pisarza, która była nominowana w 1985 r. do Nagrody Nebula, przegrywając jednak z powieścią Gra Endera.
Bruce Sterling jest współtwórcą i głównym teoretykiem nurtu cyberpunk w literaturze science fiction. Jego zaangażowanie i elokwencja w promowaniu cyberpunku, emocjonalne podejście do “ideologicznej osi” nowego nurtu i natchnione wizjonerstwo spowodowało, ze koledzy po piórze mówili o nim, przez analogię do Mao Zedonga: "Przewodniczący Bruce".
W latach 1983-1986 pod pseudonimem Vincent Omniaveritas, Sterling redagował autorski fanzin "Cheap Truth". Periodyk ten kopiowany był na powielaczu i rozpowszechniany za darmo. Jego łamy wypełniały głównie recenzje książek i czasopism, oraz felietony na temat literatury SF i środowiska jej fanów. Czasopismo utrzymane było głównie w tonie humorystycznym. Ostatni, nienumerowany numer (wydany około listopada 1986 r.) obwieszcza nawet, że Vincent Omniaveritas został zastrzelony w ataku na redakcje, dokonanym przez przeciwników z kręgu renomowanych pism fantastycznych.
W 1986 roku ukazał się pod redakcją Sterlinga zbiór opowiadań Mirrorshades, który został uznany za kanoniczne dzieło literatury cyberpunk. W 1988 r. pisarz opublikował cyberpunkową powieść Islands in the net. Roger Zelazny uznał tę książkę za satyrę na naiwny optymizm entuzjastów nowych technologii i przyrównał główną bohaterkę do wolterowskiego Kandyda. Powieść została nagrodzona Nagrodą Campbella.
W 1990 r. wspólnie z Williamem Gibsonem Sterling napisał powieść Maszyna różnicowa. Książka ta stała się jedną z najpopularniejszych powieści z gatunku steampunk, przyczyniając się do spopularyzowania tego nurtu. W 1991 r. nominowana była do Nagrody Nebula. Późniejsze opowiadania Sterlinga - "Bicycle Repairman" i "Taklamakan" - zostały nagrodzone Nagrodami Hugo].
W 1992 r. Bruce Sterling opublikował książkę pt. The Hacker Crackdown: Law and Disorder on the Electronic Frontier. Pozycja ta dokumentuje nadzieje i zagrożenia związane z cyberprzestrzenią oraz barwny świat subkultury hakerów z początku lat 90. W 1994 roku książka została udostępniona przez autora do darmowego rozpowszechniania w Internecie. Sterling od lat regularnie publikuje felietony w “Wired”, miesięczniku zajmującym się głównie badaniem oddziaływania nowych technologii na kulturę, ekonomię i politykę.
Sterling zainicjował projekt internetowej bazy danych na temat dawnych środków przekazu - "The Dead Media Project". Jego intencją było przedstawienie wynalazków, które w najróżniejszy sposób zmieniały ludzkie życie, a potem znikały niemal bez śladu, ustępując miejsca nowocześniejszym urządzeniom. W wyniku współpracy wielu internautów powstało internetowe "muzeum", skupiające informacje na temat takich środków przekazu jak: pismo kipu, poczta gołębia, dagerotyp, maszyna do pisania, telegraf, a nawet dzwonek hotelowy.
Zainteresowanie problemami środowiska naturalnego skłoniły Sterlinga do innej, niezwykłej inicjatywy. W 1998 roku powołał on do życia ruch estetyczny o nazwie "Viridian Design". Ruch ten skupia projektantów, artystów i amatorów, tworzących wzornictwo użytkowe skoncentrowane wokół idei ochrony środowiska. Sama nazwa “viridian” oznacza zieleń szmaragdową, odcień koloru zielonego, który zdaniem Sterlinga wygląda “elektrycznie i nienaturalnie”. Twórcy wirydiańscy, w tym sam Sterling, blisko współpracują z ruchem ekologistycznym, skupionym przede wszystkim wokół portalu WorldChanging. Bruce jest autorem wstępu do książki pt. WorldChanging: A User's Guide for the 21th century.
Spis treści |
Shaper/Mechanist
- Swarm (1982) (opowiadanie) - Rój Fantastyka 05 (20) 1984
- Spider Rose (1982) (opowiadanie) - Pajęcza Róża Fantasy & Science Fiction 01 (7) 2013
- Cicada Queen (1983) (opowiadanie)
- Life in the Mechanist/Shaper Era: 20 Evocations (1984) (opowiadanie), inny tytuł: 20 Evocations (1984)
- Sunken Gardens (1984) (opowiadanie)
- Schismatrix (1985) - Schismatrix
- Schismatrix Plus (1996) (zbiór opowiadań)
Powieści
- Involution Ocean (1977)
- The Artificial Kid (1980)
- Islands in the Net (1988)
- The Difference Engine (1990) z William Gibson Maszyna różnicowa
- Heavy Weather (1994)
- Holy Fire (1996) - Święty płomień
- Distraction (1998)
- Zeitgeist (2000)
- The Zenith Angle (2004)
- The Caryatids (2009)
Zbiory opowiadań
- Semi No Jo-o (1989)
- Crystal Express (1989)
- Globalhead (1992)
- A Good Old-Fashioned Future (1999)
- Visionary in Residence (2006)
- Ascendancies: The Best of Bruce Sterling (2007)
- Gothic High-Tech (2011)
Zredagowane antologie
- Mirrorshades: The Cyberpunk Anthology (1986)
- Reflexos do Futuro (1988)
Serie opowiadań
- Chattanooga
- Bicycle Repairman (1996) - Naprawiacz rowerów To, co najlepsze w SF 2, Najlepsze opowiadania science fiction roku 1996
- Taklamakan (1998) - Takla Makan Fenix 02 (91) 2000
- Leggy Starlitz
- Hollywood Kremlin (1990)
- The Littlest Jackal (1996)
- Cthulhu Mythos
- The Unthinkable (1991)
Opowiadania
- Man-Made Self (1976)
- Spook (1983)
- Red Star, Winter Orbit (1983) z William Gibson - Czerwona Gwiazda, orbita zimowa Johnny Mnemonic
- Telliamed (1984)
- The Unfolding (1985) z John Shirley
- The Compassionate, the Digital (1985) - Litościwy, cyfrowy Fenix 08 (35) 1994
- Dinner in Audoghast (1985) - Obiad w Audoghaście Złoty Smok 02 (02) 1994
- Mozart in Mirrorshades (1985) z Lewis Shiner - Mozart w przeciwsłonecznych okularach Fantastyka 01 (52) 1987
- Green Days in Brunei (1985)
- Storming the Cosmos (1985) z Rudy Rucker - Podbijanie kosmosu Isaac Asimov's Science Fiction 09 (10) 1992
- The Beautiful and the Sublime (1986)
- Flowers of Edo (1987) - Kwiaty Edo Isaac Asimov's Science Fiction 06 (07) 1992
- The Little Magic Shop (1987) - Sklepik z czarami Nowa Fantastyka 08 (131) 1993
- The Gulf Wars (1988)
- Our Neural Chernobyl (1988)
- We See Things Differently (1989)
- Dori Bangs (1989)
- The Difference Engine (excerpt) (1990) z William Gibson
- The Sword of Damocles (1990)
- The Shores of Bohemia (1990) - Kraina bohemy Fenix 05 (41) 1995
- Endangered Species (1990)
- Latter-Day Martian Chronicles (1990)
- The Angel of Goliad (1990) z William Gibson
- Jim and Irene (1991)
- The Moral Bullet (1991) z John Kessel
- Are You For 86? (1992)
- Sacred Cow (1993)
- Deep Eddy (1993)
- Big Jelly (1994) z Rudy Rucker
- Maneki Neko (1998) - Maneki Neko To, co najlepsze w SF 4, Fenix 01 (90) 2000
- User-Centric (1999) - Zorientowanie na użytkownika Fenix 03 (103) 2001
- Code (2001)
- The Scab's Progress (2001) z Paul Di Filippo
- A.D. 2380: Homo Sapiens Declared Extinct (2001)
- In Paradise (2002) - W raju Fantasy & Science Fiction 03 (3) 2010
- Junk DNA (2003) z Rudy Rucker
- The Latter Days of the Law (2003) z Howard Waldrop
- The Necropolis of Thebes (2003)
- The Growthing (2004)
- The Spider's Amazement (2004)
- Luciferase (2004)
- The Blemmye's Strategem (2005)
- Ivory Tower (2005)
- The Denial (2005) - W zaparte Nowa Fantastyka 10 (313) 2008
- Message Found in a Bottle (2006)
- I Saw the Best Minds of My Generations Destroyed by Google (2006)
- Kiosk (2007) - Kiosk Fantastyka Wydanie Specjalne 01 (22) 2009
- A Plain Tale from Our Hills (2007)
- Hormiga Canyon (2007) z Rudy Rucker
- The Lustration (2007)
- The Interoperation (2007)
- Computer Entertainment Thirty-Five Years From Today (2008)
- Colliding Branes (2009) z Rudy Rucker
- Black Swan (2009)
- White Fungus (2009)
- Join The Navy and See the Worlds (2009)
- Esoteric City (2009)
- The Hypersurface of This Decade (2010)
- Windsor Executive Solutions (2010) z Chris Nakashima-Brown
- The Exterminator's Want Ad (2010)
- The Parthenopean Scalpel (2010)
- The Paranoid Critical Method (2010)
- The Master of the Aviary (2011)
- The Onset of a Paranormal Romance (2011)
- Angel Engines (unpublished)
- The Necropolis at Fang Shan
- Living Inside (unpublished)