Karel Čapek

Karel Čapek
Data i miejsce urodzenia	9 stycznia,1890 Male Svatoňovice
Data i miejsce śmierci	25 grudnia 1938 Praga
Narodowość	Czechy
Ważne dzieła	Krakatit
Strona domowa

Karel Čapek (ur. 9 stycznia 1890 w Malych Svatoňovicach, zm. 25 grudnia 1938 w Pradze) – jeden z najważniejszych czeskich pisarzy XX wieku.

Urodził się w miejscowości Malé Svatoňovice, wtedy znajdującej się w Austro-Węgrzech, obecnie w Czechach. Po raz pierwszy użył i spopularyzował słowo robot, które pojawiło się w jego sztuce R. U. R. (Roboty Uniwersalne Rossuma). Był jednym z pionierów fantastyki naukowej, wolnomularz.

1925 - 1933 prezes czechosłowackiego PEN klubu. Od 1917 redaktor "Národních listů", od 1921 "Lidových novin".

We wczesnym okresie twórczości wychodził z doświadczeń czeskiej przedwojennej techniki i nowych europejskich kierunków naukowych (Boží muka, Trapné povídky, dramat Loupežník). Sprzeciw wobec świadomego użycia techniki i nauki w I wojnie światowej przeciwko życiu ludzkiemu oraz nieufność wobec jednoznacznych filozoficznych i politycznych koncepcji przejawia się w jego utopijno-fantastycznych dramatach (R. U. R., Věc Makropulos), w powieściach z zaczątkami science fiction (Továrna na absolutno, Krakatit) i w alegorycznych sztukach teatralnych (Ze života hmyzu, Adam Stvořitel - obydwie napisał wraz z bratem Josefem Čapkiem).

Stworzył oryginalny typ krótkich detektywistycznych historyjek (Povídky z jedné kapsy, Povídky z druhé kapsy), napisał Knihu apokryfů (Księga apokryfów) oraz wydał tom z wyborem felietonów i drobnej prozy z różnych okresów aktywności dziennikarskiej (Zahradníkův rok, Jak se co dělá, Na břehu dnů, Místo pro Jonathana). Książki: Měl jsem psa a kočku, Kalendář, O lidech, Bajky a podpovídky zostały wydane pośmiertnie. W Polsce największą popularnością cieszyła się powieść dla dzieci Daszeńka, czyli żywot szczeniaka, opowiadająca o przygodach psa foksteriera.

W drugiej połowie lat 30. znów powrócił do utopijno-fantastycznej wizji współczesności w powieści Válka s mloky (Inwazja jaszczurów), gdzie alegorycznie wskazał na niebezpieczeństwo faszyzmu i zagrożenie europejskiej demokracji.

Na podstawie powieści Krakatit powstał w r. 1948 film reż. Otakara Vávry, rolę inż. Prokopa odtwarzał Karel Höger.

Zmarł przedwcześnie na zapalenie płuc w kilka tygodni po aneksji części Czechosłowacji przez Niemcy hitlerowskie na mocy układu monachijskiego.

Jego brat Josef Čapek był malarzem i autorem książek dla dzieci, został zamordowany w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen.

Powieści

• Továrna na Absolutno 1922 Fabryka absolutu
• Krakatit 1925 Krakatit
• Meteor 1935 Meteor
• Válka s mloky 1936 Inwazja jaszczurów
• Kniha apokryfů Księga apokryfów

Sztuki

• R.U.R. 1923 R. U. R.

inna twórczość

• Bajka o dobrym listonoszu
• Hordubal
• Zwyczajne życie
• Listy z Anglii
• Osiem twarzy mistrza Foltyna
• Opowieści z różnych kieszeni
• Bajki i przypowiastki
• Rok ogrodnika
• Daszeńka czyli Żywot szczeniaka
• Listy z podróży
• Sprawa Makropulos

Źródło

• [1] wikipedia

Cytaty

• "Przy niczym nie obstaje człowiek tak uparcie jak przy rzeczach, o których w głębi duszy nie jest przekonany".

Karel Čapek "Aforyzmy"

• "Niechże będzie błogosławiona pogoda, albowiem jest ona wspólną sprawą ludzi, którzy nie mają sobie nic do powiedzenia".

Karel Čapek

• "Każdy człowiek ma swoją słabą stronę, ale niczym nie urazisz go bardziej niż tym, że ją rozpoznasz".

Karel Čapek