Zbysław Górecki

Zbysław Górecki
Data i miejsce urodzenia	5 stycznia,1926 Ostrówki
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1991 Darłowo
Narodowość	Polska

Zbysław Górecki urodził się 6 kwietnia 1926 roku w rodzinie nauczycielskiej w Ostrówkach w nieświeskim powiecie, w województwie nowogródzkim. W księgach metrykalnych zapisano go jednak w Bolesławiu, w powiecie olkuskim, gdzie był ochrzczony i z tamtych stron wywodził się jego ród. Dzieciństwo spędził na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej, koło Nowogródka, gdzie jego ojciec Zygmunt, uczestnik wojny z bolszewikami w 1920 roku osiadł i niósł kaganek oświaty. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Mirze kontynuował naukę w Gimnazjum w Stołpcach. Należał wówczas do drużyny Kresowego Szczepu Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Stołpcach. Był także członkiem Związku Strzeleckiego.

Po napadzie na Polskę przez armię sowiecką 17 września 1939 r. Kresy Wschodnie R.P. znalazły się pod okupacją Związku Radzieckiego. Zygmunt Górecki ostrzeżony przez żydowskiego enkawudzistę o zaplanowanej wywózce do łagrów inteligenckiej rodziny Góreckich wywiózł żonę i 13 letniego Zbysława do krewnych w Ziemi Kieleckiej. Po zakończeniu II wojny światowej wraz z rodzicami matką Stefanią i ojcem Zygmuntem przeniósł się na Pomorze do Trąbek Wielkich. Równocześnie podjął studia ekonomiczne w Katowicach, a następnie prawnicze we Wrocławiu. Od roku 1953 o radca prawny w przedsiębiorstwie rybackim "Kuter" w Darłowie i w Fabryce Zapałek w Sianowie.

Równocześnie z działalnością pisarską zajmował się publicystyką i działalnością społeczną. Był założycielem grupy literackiej ?Meduza" oraz pierwszym prezesem Koszalińskiego Klubu Literackiego. Dwukrotnie z rzędu w latach 1967 i 1968 otrzymał pierwsze nagrody za opowiadania w koszalińskich Konkursach Literackich oraz nagrodę "Faktów i Myśli". Jego artykuły o Stanisławie Brzozowskim, Andrzeju Niemojewski czy o polskiej inteligencji wywoływały ożywioną dyskusję prasie. Zmarł nagle 2 grudnia 1991 roku w Zamku Książąt Pomorskich w czasie zakładania Fundacji Rozwoju Ziemi Darłowskiej.

Debiutował w 1955 powieścią przygodową Ekspedycja, która otrzymała II nagrodę w konkursie ogłoszonym przez „Nową Kulturę" i „Życie Literackie". W 1958 ukazały się jego Przygody nad Rio Negro, a po 13-letniej przerwie - zbiór opowiadań Żelazna ściana (1971). W rok później ogłosił Pierwszą księgę moich przygód - sfabularyzowaną opowićść historyczną z czasów powstania styczniowego. W 1981 ukazały się jego wspomnienia Jedzie klekocząc pod górę.

Delta powraca na Ziemię (PAX, W. 1971) to jedyna fantastycz-nonaukowa powieść Zbysława Góreckiego. Na pierwszy rzut oka stanowi typową historię o kontakcie z kosmitami, spotkaniu z Obcym Rozumem, o podboju kosmosu przez człowieka i eksploracji dalekich planet. W sposobie narracji, nastroju, a zwłaszcza w przebiegu wydarzeń fabularnych można dopatrzyć się konwencji M podróży kosmicznej, rozszerzonej o ważne pytania społeczne i egzystencjalne (podobnie jak w Niezwyciężonym S. Lema). Oto kolejna ekspedycja dalekiego zwiadu zostaje zaatakowana przez grupę robotów zamiesz¬kujących powierzchnię obcej planety - Septimy. Septimę opanowała przed wiekami rasa humanoidalna, ale została unicestwiona w wyniku przyrodniczych i cywilizacyjnych kataklizmów. Przetrwały tylko myślące automaty, które zdołały wykształcić samodzielność, tworząc hierarchiczną strukturę zależności. Roboty nie zapomniały jednak o kategorycznym imperatywie przekazanym przez umierającą rasę tubylców. W specjalnym schronie, pilnie strzeżonym przed najazdem kosmitów, społeczność automatów przechowuje ostatni okruch życia organicznego, który okaże się w przyszłości zalążkiem nowej cywilizacji.

Streszczenie książki w niewielkim stopniu oddaje aluzyjne treści utworu. Główny nacisk kładzie się tu na analizę zachowań i działań kosmicznych gości. Społeczność Ziemian (czego zamknięta enklawa Delty jest doskonałym przykładem) przypomina zimiformizowaną, pozbawioną indywidualności, kontrastów i uczuć cywilizację Nowego wspaniałego świata. Przesłanką owego systemu jest racjonalność, użyteczność, technokracja sprowadzona do granic absurdu. Emocje zostają wyeliminowane z życia prywatnego - wraz z nimi zanika kultura, sztuka, miłość, wola twórczego przeobrażenia świata. Stały podsłuch i inwigilacja posunięta do granic możliwości, przywodzą na myśl najbardziej ponure sceny totalitarnych antyutopii science fiction. Sterroryzowane, całkowicie ubezwłasnowolnione społeczeństwo, sterowane przez światowe ośrodki wszystkowidzących komputerów, zaplątane w tryby potężnej cywilizacji, którą samo powołało do życia, staje się już powoli systemem martwym, pozbawionym szansy decydowania o swym losie. Niewłaściwe posunięcia o charakterze ideologicznym, społecznym, gospodarczym czynią coraz głębsze nieodwracalne spustoszenia w psychice ludzkiej. Aby wyzwolić się z piekła ubezwłasnowolnienia trzeba zniszczyć System Kontroli Psychicznej (SKP), wypowiedzieć posłuszeństwo Wielkiemu Koordynatorowi, sprzymierzyć z przedstawicielami innej cywilizacji. Społeczność „ludzi-automatów" przeciwstawia Górecki robotom Septimy zachowującym swoje „człowieczeństwo". Ta konfrontacja nie wymaga komentarzy. Katastrofizm osobowościowy funkcjonuje w niej jako rodzaj wczesnego ostrzeżenia przed degeneracją dwudziestowiecznych systemów naukowo-technicznych. Akcja utworu rozgrywa się w dalekiej przyszłości, ale przypomnienie bliskiego nam barbarzyństwa, rzutowane na tło skompromitowanych osiągnięć cywilizacji, brzmi aż nazbyt wymownie, jest próbą refleksji historiozoficznej.

Twórczość fantastyczna

• Delta powraca na Ziemię 1971 powieść