Minos
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Rodowód
Minos był synem Zeusa i Europy. Ojczymem Minosa był Asterion. Braćmi Monosa byli Radamantys i Sarpedon, żoną Pazyfae. Doczekał się z nią czterech synów — Katreusa, Deukaliona, Galukosa oraz Androgeosa — a także czterech córek — Akalle, Ksenodike, Ariadny, Fedry. Króla Krety łączyły także stosunki z innymi kobietami. I tak z nimfą Parią miał czterech synów, a Deksitea dała mu jednego męskiego potomka.
Miejsce
Siedzibą Minosa było Knossos.
Charakterystyka
Minos uchodził za władcę sprawiedliwego, który wprowadził wiele dobrych praw na Krecie. Poza tym posiadał słynną flotę i dominował na morzach. Minos miał również co dziewięć lat zasięgać rady Zeusa w grocie Ida na Krecie. Mity przypisują królowi nie tylko wiele kochanek, ale także uznają go za pierwszego propagatora miłości męsko męskiej.
Minos został władcą Krety po śmierci Asteriona. Rywalizował o tron z braćmi — Sarpedonem oraz Radamantysem. W objęciu władzy pomógł Minosowi bóg. Przyszyły król zwrócił się do boga, Posejdona z prośbą o przysłanie byka. I rzeczywiście zwierzę wyszło z morza — był to znak, że sam bóg sprzyja objęciu władzy przez Minosa. Bóg jednak zażądał darowanego przez siebie byka jako ofiary. Minos postąpił wbrew prośbie boga i postanowił zatrzymać zwierzę, które dołączył do swoich stad. Został za to ukarany. Z woli Posejdona żona Minosa, Pazyfae zapłonęła nieokiełzaną rządzą do zwierzęcia i połączyła się z nim. Tak przyszedł na świat Minotaur. Poza tym, również z woli obrażonego bóstwa, byk ów pustoszył ziemie. Ponadto zazdrosna o inne kobiety, które Minos brał do łoża w jej miejsce, Pazyfae zemściła się. Wszystkie kobiety ginęły podczas zbliżenia z królem z powodu nasienia, które przemieniało się w węże i skropiony. Trwało to dopóty, dopóki króla Minosa z przypadłości nie wybawiła Prokris. Minos kazał wybudować Dedalowi — architektowi, wygnańcowi z Aten, którego wcześniej przyjął do siebie — labirynt i zamknąć tam monstrum. Ta historia splata się z innym wątkiem, związanym z Minosem.
Otóż przebywając w Paros otrzymał wieść o śmierci swojego syna. I tutaj istnieje kilka wersji. Według obu z nich Androgeos zginął z rąk zazdrosnych o jego wygraną, którą odniósł na igrzyskach panatenajskich organizowanych w Atenach. Pierwsza wersja mówi, że sam król Aten, Ajegus, organizator igrzysk, wysłał go przeciwko bykowi, a był to ten sam byk, którego Minos nie złożył w ofierze i który pustoszył kraj. Druga z wersji przenosi winę z Ajegusa na zazdrosnych współzawodników. Według tej wersji śmierć syna Minosa miała nastąpić w drodze na igrzyska, które odbywały się w Tebach. W każdym razie Minos, kiedy otrzymał tę wieść, składał akurat ofiary Charytom. Nie przerwał świętej czynności, ale na znak żałoby zdjął z głowy wieniec i nakazał przerwać grę flecistom. I tak, na pamiątkę tego czynu Minosa, odtąd na Paros ofiary dla Charyt pozbawione są muzyki i wieńców.
Z powodu śmierci syna z rąk Ateńczyków Minos podjął zbrojną wyprawę przeciwko miastu. Po drodze zajął Megarę. Po części udało mu się to dzięki Skylli, która, słysząc obietnicę Minosa, że weźmie ją za żonę, obiecała mu pomoc. Zamordowała ojca, Nisosa, wyrywając złoty bądź purpurowy włos z jego głowy, w którym tkwiła jego siła. Minos na wieść o tym czynie nie wziął Skylli za żonę, ale nakazał ją ukarać śmiercią poprzez utopienie. Podczas podboju Aten Minos zwrócił się o pomoc do Zeusa, domagając się sprawiedliwości. Zeus zesłał na miasto zarazę. Wyrocznia orzekał, że aby ją odwrócić Ateny mają płacić haracz Minosowi.
I tu łączą się dwa wątki. Haracz jaki Minos wyznaczył Atenom składał się z siedmiu dziewcząt i siedmiu młodzieńców. W zależności od wersji Ateńczycy mieli składać go co roku bądź co dziewięć lat. Po tym jak Minotaur został zabity przez Tezeusza Minos dowiedział się, że w całej sprawie miała udział Ariadnie, której pomógł Dedal. Nakazał więc zamknąć budowniczego w labiryncie, a kiedy ów, wraz z synem, zbiegł, Minos zebrał flotę i ludzi i ruszył jego śladem. I tak dotarł aż na Sycylię. Znalazł tutaj kres swojego życia. Został zamordowany przez córki króla Kokalosa w mieście Kamikoss, które uratowały w ten sposób przebywającego na dworze Dedala. Minos zginął we wrzącej wodzie podczas kąpieli. Po śmierci, jako władca, który słynął ze swojej sprawiedliwości za życia i ustanawiania dobrych praw, Minos zasiadł jako jeden z trzech sędziów w królestwie umarłych. Towarzyszyli mu brat, Radamantys oraz Ajakos.
Literatura
- Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
- Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
- Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
- Kerényi, K., Mitologia greków, Warszawa 2002.
- Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997.
- Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1983.
(aut. Izabela Ozga)
