Kirke
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Rodowód
Kirke była córką Heliosa i Perseis. Jej bratem był Ajestes. Z Odyseuszem doczekała się potomstwa. Miała z nim dwóch synów Telegonosa, Latinosa oraz córkę Kassifone. Mężem Kirke został Telemach.
Miejsce
Siedzibą Kirke była wyspa Ajaja. Mityczną wyspę lokalizowano w południowej Italii, obecnie wskazuje się raczej na półwysep Monte Circeo. Jej siedziba była położona na polanie w lesie. Krążyły po niej zwierzęta, wilki i lwy, które zachowywały się jak oswojone, ponieważ w rzeczywistości były ludźmi pod mocą zaklęcia.
Wygląd i atrybuty
Kirke była posiadaczką czarodziejskiej różdżki.
Charakterystyka
Choć władała magią i uczyniła wiele cudów nie była nieśmiertelna. Potrafiła przemienić ludzi w zwierzęta, odmienić pogodę, znała się na ziołach, zajmowała się także przędzeniem. Kirke darzyła nieodwzajemnioną miłością Glaukosa. A ponieważ ów kochał się w Skylii, Kirke zamieniła tą ostatnią z piękności w potwora. Podobny los spotkał Picusa, który nie chciał odwzajemnić jej uczucia, więc zamieniła go w dzięcioła.
W mitach Kirke pojawia się w opowieści o wyprawie Argonautów oraz powrocie Odyseusza do Itaki.
Do Kirke, przebywszy las i zastawszy czarodziejkę przy czynności przędzenia, przybyli towarzysze Odyseusza wysłani na zwiad. Ukazali się jej wszyscy poza jednym, który pozostał na zewnątrz, Eurylochosem i zasiedli do zaproponowanej przez czarodziejkę uczty. A kiedy raczyli się posiłkiem Kirke podchodziła do każdego z osobna, dotykała swoją różdżką i przemieniała w zwierzęta. Mit najczęściej podaje tu świnie, ale według innych wersji były to także inne zwierzęta. Tak przemienionych czarodziejka zamknęła w chlewie wraz z innymi przemienionymi ludźmi.
Eurylochos doniósł o wszystkim Odyseuszowi. Temu z kolei z pomocą przyszedł spotkany w lesie bóg Hermes. Ów doradził Odyseuszowi, by do podanego trunku, wina, wsypał roślinę o magicznych właściwościach, kwiat moly o czarnym korzeniu i białych płatkach. To sprawiło, że kiedy Kirke dotknęła Odyseusza swoją różdżką ów nie uległ jej mocy. Idąc również za radą udzieloną mu wcześniej przez Hermesa Odyseusz zagroził Kirke mieczem, grożąc, że ją zabije. Wówczas Kirke zgodziła się przywrócić jego towarzyszy do ludzkiej postaci. Gościła ich również przez miesiąc bądź, według innych wersji, przez cały rok, a z Odyseuszem dzieliła łoże. Doczekali się razem potomstwa.
Kiedy Odyseusz odpływał Kirke wyczarowała dla niego pomyślny wiatr i nakazała udać się najpierw do wieszczka Terezjasza, na same krańce zachodu, do miejsca, gdzie znajdowało się wejście do krainy umarłych, by zasięgnąć rady, dotyczącej powrotu do Itaki. Kirke udzieliła Odyseuszowi dokładnych instrukcji, gdzie ma płynąć i jak ma wezwać duszę wieszczka.
Argonautów Kirke gościć nie chciała, ale spełniła prośbę z którą przybyli, oczyszczając Jazona oraz Medeę z popełnionej zbrodni. Zabiła w tym celu świnię.
Kirke miała zginąć z rąk swojego męża Telemacha.
Literatura
- Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
- Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
- Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
- Kerényi, K., Mitologia greków, Warszawa 2002.
- Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997.
- Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1983.
(aut. Izabela Ozga)
