Jean-Luc Godard

Jean-Luc Godard
Data i miejsce urodzenia	3 grudnia,1930 Paryż, Francja
Data i miejsce śmierci	13 września 2022 Rolle, Szwajcaria
Narodowość	francuska

Wychowywał się w Szwajcarii. Jego ojciec prowadził klinikę.

Studiował etnologię na Uniwersytecie Paryskim. W 1950 roku dołączył do klubu filmowego w Dzielnicy Łacińskiej Paryża, poznając François Truffauta i Claude’a Chabrola. Dołączył później do redakcji konserwatywnego pisma „Arts” oraz do filmowego periodyku „Cahiers du cinéma” założonego przez André Bazina. Eksperymentował z filmami krótkometrażowymi, uprzywilejowując wykorzystanie naturalnego oświetlenia, długich ujęć, improwizowanych dialogów, łamanie ustalonych zasad montażu i ciągłości narracji.

Pierwszy międzynarodowy sukces odniósł filmem Do utraty tchu (À bout de souffle, 1960) z Jeanem-Paulem Belmondo i Jean Seberg w rolach głównych. Niebawem jednak wzbudził skandal Żołnierzykiem (Le Petit soldat, 1960), zatrzymanym na trzy lata przez gaullistowską cenzurę filmem o Francuzie uwikłanym w działalność faszyzującej bojówki Organizacji Tajnej Armii podczas wojny o niepodległość Algierii. Reżyser manipulował obrazem wojny, przedstawiając na ekranie wyłącznie tortury dokonywane na bohaterze przez Front Wyzwolenia Narodowego, co nie uchroniło filmu przed zakazem dystrybucji.

Kolejny po "Do utraty tchu" sukces festiwalowy odniósł filmem Kobieta jest kobietą (Une femme est une femme, 1961), „neorealistycznym musicalem” z Belmondo i Anną Kariną w rolach głównych. Choć postać grana przez Karinę była odczytywana jako seksistowska fantazja reżysera, interpretowano jej rolę także jako świadectwo statusu kobiety w latach 60. we Francji. Kontrowersje towarzyszyły też odczytywaniu egzystencjalnego filmu Żyć własnym życiem (Vivre sa vie, 1962) z aluzjami do Carla Theodora Dreyera, komercyjnej Pogardy (Contempt, 1963) – luźnej wariacji na temat powieści Alberta Moravii z gościnnym udziałem Fritza Langa w roli reżysera walczącego o własną interpretację Odysei Homera – a także lżejszych dzieł takich, jak Amatorski gang (Bande à part, 1964), Kobieta zamężna (Une femme mariée, 1964) oraz fantastycznonaukowe Alphaville (1965).

Z czasem filmy Godarda robiły się coraz bardziej hermetyczne. Szalony Piotruś (Pierrot le fou, 1965) z udziałem Kariny i Belmonda zawierał w sobie odwołania do wojny w Wietnamie, a Męski, żeński (Masculin féminin, 1966) z Jean-Pierre’em Léaudem – ironiczny komentarz do niedojrzałej młodzieży francuskiej, „dzieci Marksa i Coca-Coli”. Chinka (La Chinoise, 1967) wykpiwała naiwność młodego pokolenia wyznawców maoizmu, bezskutecznie próbujących wywołać rewolucję. Sam jednak niebawem dołączył do rewolucjonistów. Jego Weekend(1967) stanowił pochwałę rewolucji kulturalnej na wzór chiński, a w obliczu rewolucji Maja 1968 Godard w ramach Dziga Vertov Groupe kręcił propagandowe filmy skierowane wprost przeciwko kapitalizmowi, społeczeństwu konsumpcyjnemu i przemysłowi kinematograficznemu.

Rozstawszy się z kolektywem w 1972 roku, Godard zwrócił się ku eksperymentom ze sztuką wideo, esejem filmowym i filmem awangardowym. Zrealizował m.in. Numer dwa (Numéro deux, 1975), Ratuj kto może (życie) (Sauve qui peut (la vie), 1980), Pasję (Passion, 1982), Imię: Carmen (Le prénom: Carmen, 1983), Zdrowaś Maryjo (Je vous salue Marie, 1985), Detektywa (Detective, 1985), Króla Leara (King Lear, 1987). Szczególnie wpływowy był jego esej telewizyjny Historia(e) kina (Histoire(s) du cinéma, 1988–1998), medytacja nad historią kina przed i po Auschwitz. Do jego ostatnich dokonań należą filmy Nasza muzyka (Notre musique, 2004), Film Socjalizm (Film socialisme, 2010), Pożegnanie z językiem (Goodbye to Language, 2014) i Imaginacje (Le livre d’image, 2018).

Zmarł 13 września 2022 w Rolle, w Szwajcarii w wyniku wspomaganego samobójstwa.

Nagrody

W 1965 za film Alphaville otrzymał nagrodę Złotego Niedźwiedzia na 15. MFF w Berlinie. W 1983 za film Imię: Carmen otrzymał nagrodę Złotego Lwa na 40. MFF w Wenecji. W 1987 otrzymał nagrodę Cezar Honorowy. W 2011 otrzymał Honorowego Oscara.

Sześciokrotnie nominowany do nagrody Złotej Palmy na MFF w Cannes.

Filmografia

• • Charlotte et Véronique, ou Tous les garçons s'appellent Patrick (1959)
  • Charlotte et son jules (1960)
  • Do utraty tchu (1960, À bout de souffle)
  • Kobieta jest kobietą (1961, Femme est une femme, Une)
  • Żyć własnym życiem (1962, Vivre sa vie: Film en douze tableaux)
  • Żołnierzyk [(1963, Petit soldat, Le)
  • Karabinierzy (1963, Carabiniers, Les)
  • Pogarda (1963, Mépris, Le)
  • Amatorski gang (1964, Bande á part)
  • Szalony Piotruś (1965, Pierrot le fou)
  • Alphaville (1965, Alphaville, une étrange aventure de Lemmy Caution)
  • Made in U.S.A.[w innych językach] (1966)
  • Męski - żeński (1966, Masculin, féminin: 15 faits précis)
  • 2 lub 3 rzeczy, które o niej wiem... (1967, 2 ou 3 choses que je sais d’elle)
  • Weekend (1967, Week End)
  • Chinka (1967, Chinoise, La)
  • Wszystko w porządku (1972,Tout va bien)
  • Comment ça va? 1978)
  • Ratuj kto może (życie)(1980, Sauve qui peut (la vie))
  • Lettre à Freddy Buache (1981)
  • Pasja (1982, Passion)
  • Imię: Carmen (1983, Prénom Carmen)
  • Zdrowaś, Mario (1985, Je vous salue, Marie)
  • Uważaj z prawej (1987, Soigne ta droite)
  • Król Lear (1987, King Lear)
  • Nowa fala (1990, Nouvelle vague)
  • Historia/e kina (1998, Histoire(s) du cinéma)
  • Pochwała miłości (2001, Éloge de l’amour)
  • Nasza muzyka (2004, Notre musique)

Źródło

• [[1]] Wikipedia