Folwark zwierzęcy

Folwark zwierzęcy George Orwell The Animal Farm
Pierwsze polskie wydanie, Londyn 1947, Wydawnictwo Światowego Związku Polaków z Zagranicy
Język oryginału	angielski
Forma	Powieść
Pierwsze wydanie polskie	1947
Wydawca	Wydawnictwo Światowego Związku Polaków z Zagranicy
Przekład	Teresa Jeleńska
Autor okładki	Wojciech Jastrzębowski
Kupisz w: Esef.com.pl

Folwark zwierzęcy – powieść angielskiego dziennikarza i pisarza George’a Orwella, przedstawiająca zwierzęta hodowlane, które wygnały ludzi i zaczęły same rządzić folwarkiem. Książka powstała w 1943, w czasie drugiej wojny światowej; Orwell miał w tym czasie duże problemy z jej wydaniem. Ukazała się dopiero po zakończeniu wojny, w 1945. Jest alegorycznym przedstawieniem komunizmu i jednocześnie głośnym ostrzeżeniem przed każdym totalitaryzmem.

Pierwsze polskie wydanie w tłumaczeniu Teresy Jeleńskiej opublikowane zostało na emigracji w Londynie w roku 1947 pod tytułem Zwierzęcy folwark, wszystkie wydania następne noszą tytuł Folwark zwierzęcy. Niemal do upadku ustroju komunistycznego w Polsce w 1989 była to powieść zakazana przez cenzurę – pierwsze jej oficjalne krajowe wydanie ukazało się dopiero w 1988. Od roku 1979 była jednak publikowana wielokrotnie w postaci przedruków z wydań emigracyjnych w wydawnictwach niezależnych – tzw. "drugiego obiegu".

W 1954 "Folwark zwierzęcy" został przeniesiony na ekran w postaci kreskówki, w reżyserii Johna Halasa i Joya Batchelora, w 1999 wyprodukowany został pełnometrażowy film (reż. Joseph Stephenson).

Okoliczności powstania

Orwell, jak stwierdził w ukraińskiej przedmowie do wydania Folwarku zwierzęcego[2], chciał stworzyć opowieść demaskującą sowiecki mit, którą mógłby zrozumieć każdy. Pomysł na książkę przyszedł, gdy ujrzał młodego chłopca smagającego batem konia pociągowego. Ukończony pod koniec lutego 1944, Folwark był pierwszym utworem z którego Orwell był w pełni zadowolony. Kilku wydawców odmówiło jej publikacji ze względu na sugestię pochodzącą z brytyjskiego Ministerstwa Informacji, które zaznaczało jej antyrosyjski charakter (w tym czasie kraje związane były sojuszem wojennym). Dziś uważa się, że osobą odpowiedzialną za wydanie takiej opinii był Peter Smollett (Peter Smolka) - żyjący w latach 1912-1980 dziennikarz, wydawca i agent sowiecki.

Pierwsze wydanie i przyjęcie

Pierwsze wydanie ukazało się 17 sierpnia 1945 roku w nakładzie 4500 egzemplarzy; bardzo szybko je wyprzedano. Książkę wznowiono w listopadzie tego samego roku w nakładzie 10 tysięcy egzemplarzy. W ciągu 5 lat w samej Wielkiej Brytanii sprzedano 25 tys. egzemplarzy w twardej oprawie[6]. Początkowo książkę Orwella odrzucono na rynku amerykańskim, gdyż, jak stwierdzała odmowa wydawnictwa Dial Press, „książki o zwierzętach nie sprzedają się dobrze w Stanach Zjednoczonych”. Ostatecznie, wydano ją tam w 1946 roku.

Opis fabuły

Zachowania, postaci czy aksjomaty zostały tu odniesione do zwierząt, które pewnego dnia postanawiają przejąć gospodarstwo (po namowie przez pewnego bardzo krasomówczego knura Majora, który zapowiadał m.in. lepszą przyszłość, wzrost produkcji, równe prawa). Kiedy zarządca zostaje wygnany, zwierzęta wspólnie tworzą siedem podstawowych zasad, które zapisują na ścianie obory, aby nikt nie zapomniał. Podstawowym było: Wszystkie zwierzęta są równe. Z czasem wszystko zaczyna się zmieniać, a zapowiadana idylla okazuje się antyutopią. Knur Napoleon za pomocą terroru czyni się przywódcą, wygania swojego byłego współpracownika, z czasem łamie kolejne punkty wcześniej ustalonego prawa, wmawiając zwierzętom, iż czyni wszystko zgodnie z prawem (zaczyna spożywać alkohol, kontaktuje się z ludźmi, zajmuje dom, śpi w łóżku i zaczyna chodzić na dwóch nogach).

Bohaterowie

• Napoleon – knur, jeden z przywódców rewolucji, następnie – po pozbyciu się Snowballa – niepodzielny władca folwarku. Jego pierwowzorem był Józef Stalin.
• Snowball lub też Chyży – knur, wojskowy przywódca rewolucji, a następnie dowódca obrony przed interwencją właścicieli sąsiednich majątków. Wchodząc w spór z Napoleonem, został wygnany z farmy, po czym został oskarżony o zdradę (wykazaną w pokazowych procesach) i działanie na rzecz ludzi. Napoleon wykorzystał to jako pretekst do zaprowadzenia terroru w gospodarstwie. Również wszystkie niepowodzenia na farmie tłumaczono rzekomą działalnością Snowballa. Jego pierwowzorem był Lew Trocki.
• Major – knur, duchowy ojciec rewolucji (zmarł przed jej wybuchem) oraz twórca animalizmu. Wzorowany na Karolu Marksie, który podobnie jak Major nie dożył wprowadzenia swoich ideałów w życie. Może także symbolizować Włodzimierza Lenina, "ojca" rewolucji w Rosji, tym bardziej, że jego zwłoki (czaszka) zostały później wystawione na widok publiczny.
• Squealer lub też Krzykała – knur, „minister propagandy” Napoleona – Wiaczesław Mołotow.
• Minimus – knur, poeta, autor utworów sławiących Napoleona – Maksym Gorki.
• Bokser – koń pociągowy, jeden z pierwszych rewolucjonistów. Zawsze lojalny wobec Napoleona. Jest wzorowany na przodownikach pracy (w szczególności na górniku Stachanowie).
• pan Jones – właściciel folwarku, wygnany z niego przez zbuntowane zwierzęta. Jego pierwowzorem był car Mikołaj II. Kojarzy się też z obalonym przez bolszewików premierem Rządu Tymczasowego Aleksandrem Kiereńskim, jako że znajdował się potem „na emigracji” i próbował odzyskać swoją majętność.
• Benjamin – osioł, odznaczający się cynicznym stosunkiem do rewolucji. Jego pierwowzorem był sam George Orwell.
• Mollie – klacz, która uciekła z folwarku. Symbolizuje burżuazję i klasy wyższe, emigrujące z Rosji po wybuchu rewolucji.
• Mojżesz – kruk, który bez względu na panujący w powieści "ustrój" opowiadał zwierzętom o Raju Zwierząt. Symbolizuje osobę duchowną (księdza, popa, itp.)
• pan Whymper – reprezentant Napoleona w świecie ludzi. Wzorowany po części na George’u Bernardzie Shawie.
• pan Frederick – właściciel sąsiedniego majątku. Jego pierwowzorem był Adolf Hitler.
• pan Pilkington – właściciel innego sąsiedniego majątku. Jego pierwowzorem był Winston Churchill.
• psy – odpowiedzialne w folwarku za utrzymanie władzy Napoleona i inwigilację. Pierwowzór to zarówno CzeKa, jak i NKWD.

Wydania

Folwark zwierzęcy

Lp.	rok wydania	okładka	informacja	przekład
1	1947		Wydawca: Wydawnictwo Światowego Związku Polaków z Zagranicy ilustracje Wojciech Jastrzębowski, pierwsze wydanie w języku polskim Projekt okładki: Wojciech Jastrzębowski	Teresa JeleńskaTeresa Jeleńska Teresa Jeleńska Teresa Jeleńska
2	1974		Wydawca: Wydawnictwo Odnowa wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
3	1979		Wydawca: Niezależna Oficyna Wydawnicza wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
4	1981		Wydawca: Wydawnictwo Po prostu Bis wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
6	1981		Wydawca: Biblioteka Literacka i Historyczna wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
7	1983		Wydawca: Wydawnictwo Głos wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
8	1984		Wydawca: podziemne	Teresa Jeleńska
9	1984		Wydawca: Odnowa (Londyn) ISBN 0903705052	Teresa Jeleńska
10	198?		Wydawca: Oficyna Literacka wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
11	1985		Wydawca: Akademia Sztuk Wszelakich	Teresa Jeleńska
12	198?		Wydawca: Wydawnictwo Wolność wydanie podziemne	Teresa Jeleńska
13	198?		Wydawca: Rekontra wydanie podziemne, komiks, opracowanie Maciek Biały i Karol Blue	Teresa Jeleńska
14	1988		Wydawca: Alfa Projekt okładki: Janusz Obłucki	Bartłomiej Zborski
15	1989		Wydawca: Epoka komiks, autorzy: Robert Śnieciński, Fernando Molina	Bartłomiej Zborski
16	1990		Wydawca: Oficyna Literacka Projekt okładki: Jan Lebenstein ISBN 8385158022	Teresa Jeleńska
17	1993		Wydawca: Graf	Bartłomiej Zborski
18	1995		Wydawca: Da Capo Seria: Lektura szkolna ISBN 83-86611-88-X	Bartłomiej Zborski
19	1996		Wydawca: Da Capo ISBN 838661188X	Bartłomiej Zborski
20	1999		Wydawca: DaCapo okładka filmowa	Bartłomiej Zborski

Folwark zwierzęcy

Lp.	rok wydania	okładka	informacja	przekład
1	2000		Wydawca: Porozumienie Wydawców Seria: Kanon na Koniec Wieku ISBN 8372003270	Bartłomiej Zborski
2	2002		Wydawca: De Agostini Seria: Arcydzieła Literatury Współczesnej ISBN 83-7316-179-1	Bartłomiej Zborski
3	2007		Wydawca: Literat	Bartłomiej Zborski
4	2009		Wydawca: Literat	Bartłomiej Zborski
5	2011		Wydawca: Muza	Bartłomiej Zborski
6	2012		Wydawca: Muza oprawa twarda, duży format, wydanie ilustrowane il. Iwan Kulik Projekt okładki: Iwan Kulik ISBN 978-83-7758-290-9	Bartłomiej Zborski
7	2013		Wydawca: Muza oprawa twarda Projekt okładki: Iwan Kulik ISBN 978-83-7758-402-6	Bartłomiej Zborski
8	2021		Wydawca: Greg oprawa twarda Seria: Kolorowa Klasyka Projekt okładki: Kamil Rekosz ISBN 978-83-7517-990-3	Bartłomiej Zborski
9	2021		Wydawca: Bellona w tomie dodatkowo "Dzienniki z folwarku" Orwella ISBN 9788311161450	Bartłomiej Zborski

Lp.	rok wydania	okładka	informacja	przekład
1	2021		Wydawca: SBM oprawa twarda Seria: Lektura z opracowaniem ISBN 9788382220216	Arkadiusz BelczykWojtek Cajgner Robert Sudół Robert Sudół
2	2021		Wydawca: SBM Seria: Lektura z opracowaniem ISBN 9788382220209	Arkadiusz Belczyk
3	2021		Wydawca: vis-a-vis Etiuda oprawa twarda ISBN 978-83-7998-283-7	Robert Sudół
4	2021		Wydawca: vis-a-vis Etiuda ISBN 978-83-79982-85-1	Robert Sudół
5	2021		Wydawca: Siedmioróg ISBN 978-83-66576-71-1	Adam Zabokrzycki
6	2021		Wydawca: SBM oprawa twarda Seria: Klasyka literatury ISBN 9788382220223	Arkadiusz Belczyk
7	2021		Wydawca: Zysk oprawa twarda ISBN 9788382021752
8	2021		Wydawca: W.A.B. ISBN 978-83-280-7259-6	Szymon Żuchowski
9	2021		Wydawca: Olesiejuk oprawa twarda; wydanie ilustrowane ISBN 9788382163759	Anna Nowosielska
10	2021		Wydawca: IBIS oprawa twarda ISBN 9788366969339	Wojtek Cajgner
11	2021		Wydawca: IBIS Seria: Lektura z opracowaniem ISBN 9788366969322	Wojtek Cajgner
12	2022		Wydawca: vis-a-vis Etiuda oprawa twarda ISBN 9788379983469	Robert Sudół
13	2022		Wydawca: vis-a-vis Etiuda ISBN 9788379983421	Robert Sudół
14	2022		Wydawca: Rebis oprawa zintegrowana Seria: Wehikuł Czasu Projekt okładki: Igor Morski ISBN 978-83-8188-509-6	Maja Justyna
15	2022		Wydawca: Siedmioróg Projekt okładki: Artur Piątek ISBN 978-83-8279-665-0	Adam Zabokrzycki
16	2023		Wydawca: Bellona zawiera także: Dziennik z folwarku ISBN 978-83-11-16146-7
17	2023		Wydawca: Olesiejuk ISBN 978-83-67164-93-1
18	2023		Wydawca: Bellona zawiera także: Dziennik z folwarku ISBN 978-83-11-17041-4
19	2024		Wydawca: Świat Książki oprawa twarda; edycja kolekcjonerska ISBN 9788382891768

Flaga Folwarku zwierzęcego:

Źródła

• wikipedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Folwark_zwierz%C4%99cy