Aleksander Groza

Aleksander Groza
Data i miejsce urodzenia	30 czerwca,1807 Zahranicze
Data i miejsce śmierci	3 listopada 1875 Chałaimgródek
Narodowość	Polska

Aleksander Groza (ur. 30 czerwca 1807 w Zahraniczach w guberni kijowskiej, zm. 3 listopada 1875 w Chałaimgródku pod Berdyczowem) – polski poeta epoki romantyzmu, jeden z pomniejszych twórców tzw. "szkoły ukraińskiej".

Według Juliana Tuwima, cenioną niegdyś poezję Grozy XIX-wieczna krytyka literacka porównywała do najlepszych wzorców czerpanych z Tarasa Szewczenki i Aleksandra Puszkina. Zważywszy, że początkowe utwory Szewczenki, jak (ballada Urzeczona) pojawiają się w sześć lat po debiucie Grozy, niejasny wydaje się kierunek przekazywania tych wzorów.

Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej. Otrzymawszy staranne wykształcenie – studiował m.in. na Wydziele Lekarskim Uniwersytetu Wileńskiego – osiadł w odziedziczonej wsi na Ukrainie, gdzie poświęcił się działalności literackiej.

Pierwsze utwory poetyckie opublikował w wileńskim Noworoczniku litewskim w 1831 roku. Pięć lat później wydał swoją pierwszą, a zarazem najsłynniejszą powieść, Starosta Kaniowski o zbrodniach Mikołaja Potockiego. W latach 1838-1842 wydawał w Wilnie tomy poezji z utworami twórców litewskich i ukraińskich.

Następną powieść opublikował dopiero w 1848; była to powieść realistyczno-obyczajowa Władysław – wyciąg z pamiętników nie bardzo znanych. Kolejną zaliczającą się do tego gatunku, Mozaika kontraktowa – pamiętnik z roku 1851, ukończył w 1857. Niedługo potem przeniósł się do Berdyczowa, gdzie pracował jako nauczyciel, a następnie do Żytomierza, gdzie był współorganizatorem Stowarzyszenia Księgarsko-Wydawniczego, spółki wydającej tanie książki, w tym opracowane przez Grozę elementarze.

Niektóre jego utwory zawierają elementy fantastyki, jak wybrana przez Tuwima do Polskiej noweli fantastycznej "Biała róża Pinettiego" Polska nowela fantastyczna. Ja gorę.