Asklepios
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Rodowód
Według najpopularniejszej wersji był synem Koronis oraz boga Apolla. Bóg wyjął Asklepiosa z łona martwej, płonącej już na stosie pogrzebowym, matki.
Inna z wersji nazywa matkę Asklepiosa imieniem Ajgle. Zgodnie z nią narodziny przyszłego boga mają miejsce w Epidauros. Brzemienna Ajgle, przybywając na te ziemie z ojcem uzurpatorem, rodzi syna Apollina w jego sanktuarium. W porodzie pomagają bogini Artemida oraz Mojry. Nowo narodzonego narodzonego syna matka porzuca w górach. Dziecko znajduje poszukujący swoich zwierząt — kozy oraz psa — miejscowy pasterz Arestanas. Zostawia je jednak pod boską opieką, widząc bijący od niego blask, ewidentny znak boskości. I tak niemowlęciem opiekują się pies oraz koza. Według wersji messańskiej matką przyszłego boga była Arsinoe.
Apollo oddał Asklepiosa pod opiekę centaura, Chirona, który nauczył go sztuki lekarskiej i polowania.
Żoną Asklepiosa była Epione. Doczekali się potomstwa w postaci dwóch synów o imionach Podalejrios i Machaon oraz trzech bądź czterech córek. Trzy z nich nosiły imiona Hygieja, Panakeja oraz Iaso. Czwarta nosi miano Akeso. Kompetencje córek, związane z uzdrawianiem nie tylko imionami, ale także profesją, były swego rodzaju personifikacją własnego ojca. I tak imię Hygieji wiąże ją za zdrowiem, Panakeji z leczeniem wszelkich chorób a imiona Iaso oraz Akeso oznaczają leczenie. Dwaj synowie bogowie byli natomiast, jak i ojciec, lekarzami.
Asklepios po swojej śmierci z herosa, syna śmiertelniczki i boga, sam stał się bogiem.
Miejsce
Według drugiej z wersji jego narodzin bóg przyszedł na świat w świątyni Apolla w Epidauros a potem został porzucony przez matkę w tamtejszych górach.
Wygląd i atrybuty
Asklepiosa przedstawiano jako brodatego, starszego mężczyznę. W ręku dzierżył laskę oplecioną dwoma wężami, symbolem odrodzenia, dziś znakiem lekarzy. Atrybutem boga była także szyszka pinii. Ze zwierząt bogu często towarzyszył pies. W jego posiadaniu były ampułki z krwią Meduzy. Jedna pochodziła z lewej strony potwora a druga z prawej. Pierwsza niosła śmierć, druga życie.
Charakterystyka
Asklepios potrafił uleczyć wszelkie choroby. Miał nawet moc wskrzeszania zmarłych. Było to możliwe dzięki darowi, który otrzymał od Ateny, ampułce z krwią Meduzy. Asklepios uzdrowił między innymi Likurga, Kapaneosa, Tyndereusa, Galukosa oraz Hippolitosa, tego ostatniego na prośbę Artemidy. Nie spodobało się to bogom. Porządek świata został naruszony. Zeus zabił Asklepiosa piorunem, czy to z własnej woli, jako ojciec bogów, stojący na czele porządku, czy na skargę Hadesa, w którego królestwie zaczęło brakować poddanych. Asklepios wstąpił między nieśmiertelnych i z herosa stał się bogiem. Zeus umieścił go jako konstelację z wężem na nocnym niebie.
Kult
Szczególnym miejscem kultu Asklepiosa było Epidauros i Kos. Świętym przybytkom towarzyszyły miejsca uzdrowień. Sztuka medyczna łączyła się tutaj z kultem religijnym. Lekarze z Epidauros wywodzili swoje rodowody od samego Asklepiosa i zwali się Asklepiadami. Od imienia bóstwa pochodziła nazwa wszystkich miejsc świętych w całej Grecji, które poświęcano bogu. W swoich świątyniach bóg objawiał się chorym we śnie, zwanym inkubacją, i udzielał porad lekarskich. Wdzięczni ludzie ryli na murach podziękowania dla bóstwa.
Literatura
- Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
- Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
- Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997.
- Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
- Kerényi, K., Mitologia greków, Warszawa 2002.
- Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1983.
(aut. Izabela Ozga)
