Tryton
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
TRYTON — w mitologii greckiej bóg morski.
Rodowód
Tryton był synem Amfitryty oraz Posejdona. Jego siostrą była Rode. Miał także córkę, Pallas.
Wygląd
Miał kształty pół rybie a pół ludzkie. Od pasa w górę wyobrażano go sobie z dwoma rybimi ogonami. Był właścicielem ogromnej muszli.
Miejsce
Zamieszkiwał głębiny morza. Inna z tradycji widziała w nim bóstwo jeziora Tritonis w Libii. Późniejsze wersje wiążą go z Tanagrą, gdzie przebywał na brzegu morskim.
Charakterystyka
Tryton potrafił wzburzyć i uspokoić morskie fale. Podczas burzy dął w swoją ogromną muszlę. Tryton uchodził za wychowawcę Ateny.
Tryton pojawia się w micie o wyprawie Argonautów. Objawia się nad jeziorem Tritonis w Libii pod postacią Eurypylosa Eufemesowi. Wręcza mu grudkę ziemię — symbol władzy nad Libią — i pokazuje drogę na Morze Śródziemne.
W tradycji, łączącej bóstwo z brzegiem morskim w pobliżu Tanagry, w święto Dionizosa miał napaść na kąpiące się w wodzie kobiety. Te zwróciły się z prośbą do bóstwa — Dionizosa — a bóg spełnił ich prośbę i przegonił Trytona. Z tym samym miejscem wiąże się także historia napaści bóstwa na bydło. By zapobiec tym grabieżom ludzie zostawili na brzegu dzban wina. Zwabiony Tryton wypił podsunięty mu trunek i zasnął. Zmorzone snem bóstwo zabite zostało toporem.
Literatura
- Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
- Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
- Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
- Kerényi, K., Mitologia greków, Warszawa 2002.
- Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2011.
- Szyjewski A., Symbolika kruka. Między mitem a rzeczywistością, Kraków 1991.
(aut. Izabela Ozga)
