Tamten Świat
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
TAMTEN ŚWIAT – w mitologii celtyckiej nazwa zaświatów.
Celtyckie zaświaty przybierały różne formy. Mogły znajdować się pod wzgórzami, wodami bądź na wyspach. W pierwszym przypadku nosiły nazwę sídhe, co oznacza właśnie kopiec bądź wzgórze i obejmowało grobowce, czyli kurhany, megality i naturalne wzniesienia. Wejście do takiego sídhe prowadziło przez jaskinię bądź szczelnię. Wyspy nosiły ogólne miano Wysp Szczęśliwych bądź Wysp Błogosławionych a także konkretne nazwy jak Tír na mBan (Kraina Kobiet), Tír na mBéo (Kraina Żywych), Tír na nÓg (Ziemia Młodych), Tir Tarngiri (Kraina Obietnicy), czy Emain Ablach (Okolica Jabłoni) oraz Mag Mell (Równina Rozkoszy). Wyspy owe położone były na zachodzie daleko na morzu bądź pod nim. Poza morzem tamten świat mógł znajdować się także w innych, naturalnych zbiornikach wodnych, takich jak jeziora. Wyspą o bardziej ponurym charakterze, należącą do tamtego świata, był w mitologii celtyckiej Dom Donna.
Granice między celtyckim tamtym światem a światem żywych były płynne. Wejście do tamtego świata znajdowało się w krainie żywych. W przypadku sídhe były to wcześniej wspomniane szczeliny i jaskinie. Ponadto na obecność tamtego świata często wskazywała mgła. Zbłąkany śmiertelnik mógł trafić do tamtego świata przypadkiem, bądź to podczas wędrówki bądź podczas żeglugi. A w święto Samhain oba światy przenikały się.
W tamtym świecie czas płynął inaczej, wolniej. Chwila przebywania w tamtym świecie oznaczała długie lata w świecie żywych. Śmiertelnik, który zawędrował do tamtego świata zazwyczaj nie mógł wrócić do świata żywych. Bywało, że obracał się w popiół – podczas kiedy przebywał w tamtym świecie minęło całe jego ludzkie życie. Do tamtego świata wyprawiało się jednak wielu bohaterów w poszukiwaniu ukrytych tam i pożądanych przez śmiertelników skarbów. Wiedzę niosła rosnąca w zaświatach leszczyna, a konkretniej rosnące na niej orzechy. Z kolei jabłoń, dawała wieczną młodość. W tamtym świecie nie istniała starość, jedynie wieczna młodość z czego spośród wszystkich miejsc, należących do tamtego świata, najbardziej błogie były Wyspy Szczęśliwe. Życie w tamtym świecie było odbiciem życia ziemskiego, tylko, że idealnego. Choć zdarzało się, że królestwa z tamtego świata toczyły między sobą spory i wojny.
Inne
Motyw tamtego świata pojawia się później w legendach arturiańskich w postaci Avalonu oraz siedziby króla krainy zwanej Letnią Krainą, Melwasa.
Literatura
- Gąssowski J., Mitologia Celtów, Warszawa 1987, vol. 8.
- Gierek B., Miejsce wątków soteriologicznych w tradycji celtyckiej, „Studia Religiologica”, 1998, t.MCCXXIV, nr 31.
- Gierek B., Religie Celtów, Kraków 2013.
- Gabor A., Drogi do zaświatów w legendach celtyckich, „Maska”, 2009, t.V.
- Kałużna-Ross J., Mitologie świata. Celtowie, Kraków 2007.
- Matthews J., i Matthews C., Mitologia Wysp Brytyjskich, 1997.
- HÓgáin D.Ó., The Lore of Ireland. An Encyclopaedia of Myth, Legend and Romance, Woodbridge 2006.
- Monaghan P., The Encyclopedia Of Celtic Mythology And Folklore, New York 2004.
- Botheroyd S., i Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, 1998.
(aut. Izabela Ozga)
