Sól
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
SÓL — w wierzeniach środek o właściwościach magicznych.
Charakterystyka
Sól stanowiła apotropeion, środek przeciwko złym mocom. U Słowian sól ofiarowywano duchom przodków, dziadom. W judaizmie broniła człowieka przeciwko demonom i dlatego wieszano ją w woreczku na szyi bądź wsadzano do kieszeni. Była używana podczas egzorcyzmów. W folklorze słowiańskim znalazła zastosowanie jako środek przeciwko złemu spojrzeniu, miała moc jego odwracania, ponieważ oślepiała tego, kto chciał rzucić urok. Wystarczyło mieć ją w obecności danej osoby, by ochronić się od uroku. W tej samej funkcji pojawiała się także w ludowych formułach, które miały formę zaklęć. Użyta w tychże była także formą przekleństwa. Chroniła również przed istotami nadprzyrodzonymi. W folklorze chrześcijańskim wiązała się ze św. Agatą. Umieszczano ją w chatach, by broniła przed pożarem bądź jako swoistą ofiarę na przebłagania ognia. W tym samym celu wrzucano ją do wody, gdzie wzbierała. Przebiegał również wyraźny związek między solą, a narodzinami dziecka. Sól dla ochrony umieszczano w izbie, gdzie dziecko przyszło na świat, różnie, na oknie, niekiedy przy samym dziecku, w kołysce bądź pieluchach. Sól brała ze sobą matką dziecka, gdy szła je ochrzcić.
W opowieści biblijnej w słup soli zamienia się żona Lota po złamaniu zakazu oglądania się za siebie.
W alchemii sól była, obok rtęci i siarki, jedną z trzech podstawowych zasad.
W voodoo zombie odzyskuje świadomość po zjedzeniu soli.
Sól w fantastyce
Pojawia się w serialu Nie z tego świata (ang. Supernatural).
Literatura
- Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, t. 2, cz. I, Kraków 1939.
- Leksykon symboli, Warszawa 1991.
- Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2006.
- Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa 1994.
(aut. Izabela Ozga)
