Olga Tokarczuk

Olga Tokarczuk
facebook
Data i miejsce urodzenia	29 stycznia,1962 Sulechów
Narodowość	Polska
Nagrody
Nobel 2018, Booker Prize 2018 , Nike 2008, 2015

Olga Nawoja Tokarczuk (ur. 29 stycznia 1962 w Sulechowie) – polska pisarka, eseistka, poetka i autorka scenariuszy, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018.

Laureatka The Man Booker International Prize 2018 za powieść Bieguni oraz dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej „Nike” za powieści: Bieguni (2008) i Księgi Jakubowe (2015).

Córka nauczycieli – Wandy i Józefa Tokarczuków. Ma siostrę. Urodziła się w Sulechowie, a wychowała w Klenicy, skąd przeniosła się z rodzicami do Kietrza. Tam ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida. Jest absolwentką Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów, jako wolontariuszka opiekowała się osobami z problemami psychicznymi. Zainteresowała się również pracami Carla Junga, co wywarło wpływ na jej twórczość[14][15]. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu.

Z pierwszego małżeństwa, zawartego w 1985, z wydawcą Romanem Fingasem ma syna, Zbigniewa (ur. 1986). Jej obecnym mężem jest Grzegorz Zygadło. Jest wegetarianką. Mieszka we Wrocławiu i posiada dom w Krajanowie.

Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. Jako powieściopisarka zadebiutowała w 1993 wydaną wówczas Podróżą ludzi Księgi. Książka uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Publikowała m.in. w „Mandragorze”.

W 1995 ukazała się jej druga powieść, E.E. Książka opowiada o dojrzewaniu dziewczynki, która nagle uzyskuje zdolności parapsychiczne. Dużym sukcesem Tokarczuk okazała się wydana w 1996 powieść Prawiek i inne czasy. Rok 1997 przyniósł zbiór opowiadań zatytułowany Szafa, a w 1998 pisarka opublikowała powieść pt. Dom dzienny, dom nocny. W 2004 ukazały się Ostatnie historie. Książka ta składa się z trzech oddzielnych opowieści o babce, matce i wnuczce, ukazanych w niezależnych od siebie czasie i przestrzeni.

Jest twórczynią opowiadania Bardo. Szopka, zawierającego opis ruchomej szopki z klasztoru redemptorystów w Bardzie.

W pierwszej połowie października 2007 ukazała się jej powieść Bieguni. Pracowała nad nią trzy lata. Wspomina, że większość notatek robiła w czasie podróży. „Ale nie jest to książka o podróży. Nie ma w niej opisów zabytków i miejsc. Nie jest to dziennik podróży ani reportaż. Chciałam raczej przyjrzeć się temu, co to znaczy podróżować, poruszać się, przemieszczać. Jaki to ma sens? Co nam to daje? Co to znaczy” – napisała we wstępie. Jak mówi, „pisanie powieści jest dla mnie przeniesionym w dojrzałość opowiadaniem sobie samemu bajek. Tak jak to robią dzieci, zanim zasną. Posługują się przy tym językiem z pogranicza snu i jawy, opisują i zmyślają”.

Od 2019 asystentką Olgi Tokarczuk jest ukraińska poetka Iryna Wikyrczak.

Była współorganizatorką Festiwalu Opowiadania, podczas którego autorzy krótkich form literackich z Polski i zagranicy prezentują swoje utwory. Prowadziła warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[30]. W 2008 prowadziła zajęcia z twórczego pisarstwa na Uniwersytecie Opolskim. Współpracowała z Partią Zielonych i była członkinią redakcji „Krytyki Politycznej”.

Od 2015 organizuje w Nowej Rudzie i okolicach Festiwal Góry Literatury przy współudziale Karola Maliszewskiego, Stowarzyszenia Kulturalnego „Góry Babel” oraz miasta i gminy Nowa Ruda. W programie festiwalu znajdują się: akcje edukacyjne, debaty, koncerty, panele, pokazy, spotkania, Noworudzkie Spotkania z Poezją, warsztaty (filmowe, kulinarne i literackie) oraz wystawy.

2 grudnia 2019 we Wrocławiu zapowiedziała powołanie fundacji, z siedzibą w willi Tymoteusza Karpowicza przy ul. Krzyckiej 29, która za swoje cele obierze m.in. wspieranie i promocję polskiej kultury, w tym pisarzy i tłumaczy; działanie na rzecz praw człowieka, w tym przeciwdziałanie dyskryminacji i ograniczaniu swobód obywatelskich oraz ochronę środowiska, w tym walkę o prawa zwierząt. Pisarka na fundusz założycielski przekaże 350 tys. zł z nagrody Nobla. Fundacja ma być przestrzenią dla międzynarodowej rozmowy o możliwościach literatury w diagnozowaniu świata, w opisywaniu rzeczywistości, w której niebezpiecznie szybko narastają nastroje ksenofobiczne i nacjonalistyczne. Do jej rady powołani zostali Agnieszka Holland i Irek Grin, szef Wrocławskiego Domu Literatury[35].

Jest feministką. Wspiera działania na rzecz ochrony środowiska, praw zwierząt, równouprawnienia i społeczeństwa obywatelskiego. Jest członkinią Rady Fundacji im. Stefana Batorego[36]. Regularnie uczestniczy w paradach równości.

Powieści

• Podróż ludzi księgi 1993
• E.E. 1995
• Prawiek i inne czasy 1996
• Anna In w grobowcach świata 2006
• Bieguni 2007
• Prowadź swój pług przez kości umarłych 2009
• Księgi Jakubowe 2014
• Empuzjon 2022

Zbiory opowiadań

• Opowiadania bizarne 2018

Cytaty

• "Jak wygląda świat, kiedy życie staje się tęsknotą? Wygląda papierowo, kruszy się w palcach, rozpada. Każdy ruch przygląda się sobie, każda myśl przygląda się sobie, każde uczucie zaczyna się i nie kończy, i w końcu sam przedmiot tęsknoty robi się papierowy i nierzeczywisty. Tylko tęsknienie jest prawdziwe, uzależnia. Być tam, gdzie się nie jest, mieć to, czego się nie posiada, dotykać kogoś, kto nie istnieje. Ten stan ma naturę falującą i sprzeczną w sobie. Jest kwintesencją życia i jest przeciwko życiu. Przenika przez skórę do mięśni i kości, które zaczynają odtąd istnieć boleśnie. Nie boleć. Istnieć boleśnie - to znaczy, że podstawą ich istnienia był ból. Toteż nie ma od takiej tęsknoty ucieczki. Trzeba by było uciec poza własne ciało, a nawet poza siebie. Upijać się? Spać całe tygodnie? Zapamiętywać się w aktywności aż do amoku? Modlić się nieustannie?"

Olga Tokarczuk "Dom dzienny, dom nocny"

• "Gdyby można było spojrzeć na świat bez żadnej ochrony, uczciwie i odważnie - pękłyby nam serca".

Olga Tokarczuk "Bieguni"

• "Najpierw są tuż obok, niezdecydowanie, onieśmieleni wytęsknioną bliskością, a potem wpadają w siebie i się w sobie gubią".

Olga Tokarczuk "Prawiek i inne czasy"