Oisín
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
OISÍN – w mitologii celtyckiej, a konkretniej irlandzkiej, bohater, poeta fiany, syn Fionna Mac Cumhaill.
Imię
Oisín oznacza jelonka i wiąże się z historią pochodzenia Oisina. Miano Ossiana zyskał w XIX wieku, kiedy to James Macpherson wydał zbiór pieśni, rzekomo dokonanego przez siebie tłumaczenia odnalezionych pieśni barda Ossiana, a w rzeczywistości, co wyszło na jaw po śmierci Jamesa Macphersona, spisanych przez siebie ustnych przekazów.
Rodowód
Oisín był synem Fionna Mac Cumhaill i łani Blaí Derg w późniejszych wersjach znanej także jako Sadb. Przybrała ona postać pięknej dziewczyny i uwiodła Fionna Mac Cumhaill, prawdopodobnie pochodziła z tamtego świata. W późniejszych wersjach miała zostać przemieniona w łanię przez druida, którego miłość odrzuciła, zwanego w opowieściach Czarnym Druidem. Przez jakiś czas żyła u boku męża, ale później, na skutek podstępu druida, który przybrał postać jej męża wracającego z wojny, znów została zamieniona w łanię. W każdym razie Blaí Derg bądź Sadb znika z życia Fionn Mac Cumhaill a kiedy po siedmiu latach ten ostatni wybiera się na polowanie odnajduje w lesie własnego syna. Okazuje się, że dziecko wychował jeleń. Z tego właśnie powodu Fionn Mac Cumhaill nadaje Oisínowi takie a nie inne imię. Sam Oisín miał jednego syna, Oskara.
Charakterystyka
Oisín był bardem, odznaczał się dzielnością i sprawiedliwością.
Oisín a Diarmuid i Grainne
To Oisínowi najpierw zaproponowała by ją uprowadził Grainne, które miała wyjść wbrew swojej woli za sędziwego już Fionna Mac Cumhaill. Oisín, ze względu na ojca, odmówił jednak. Później, gdy dziewczyna uciekła z Diarmuidem, stanął po stronie zbiegłych kochanków, broniąc Diarmuida przed ojcem a później wielokrotnie ostrzegając zbiegłą dwójkę przed planami Fionna Mac Cumhaill.
Oisín a Niam i Tír na nÓg
Złotowłosą Niam, przychodzącą z zaświatów, celtyckiego tamtego świata spotkał Oisín podczas polowania z fianą. Dziewczyna pojawiała się przed nimi na białej klaczy, wyznała Oisínowi miłość a on oczarowany zgodził się pojechać się z nią do jej krainy. Była to, znajdująca się na zachodzie, za morzem, Kraina Młodości (Tír na nÓg), jedna z Wysp Szczęśliwych. Wiedli tam szczęśliwe życie przez trzysta lat, które jednak dla Oisín minęło jak kilka dni. Zaprągnął on wrócić na chwilę do Irlandii, żeby zobaczyć, co dzieje się w jego kraju i ludzi, których znał. Niam zgodziła się, ale ostrzegła Oisína by nie dotknął stopą ziemi. Okazało się, że tu, na ziemi, w krainie śmiertelnych, minęło wiele lat i ludzie, których znał dawno już odeszli. Dawna siedziba fiany i Fionna Mac Cumhaill, Almu porosła trawą. Oisín podczas swojej podróży zobaczył jak grupa mężczyzn dźwiga ciężki kamień. Chcąc pomóc za bardzo wychylił się z siodła, skutkiem czego pękł popręg i spadł z konia. W momencie, w którym dotknął stopą ziemi, zamienił się w starca.
Oisín a chrześcijaństwo
Podania o Oisínie łączą w sobie elementy chrześcijańskie i celtyckie. Podkreślają między innymi odejście starej religii i nadejście nowej. Niektóre z wersji podają, że jako starca miał Oisín spotkać św. Patryka. Prowadził z nim długie dyskusje. Według niektórych z podań miał się nawet nawrócić.
Oisín w fantastyce
Pojawia się w filmie Na zachód z 1992 roku.
Literatura
- Gierek B., Religie Celtów, Kraków 2013.
- HÓgáin D.Ó., The Lore of Ireland. An Encyclopaedia of Myth, Legend and Romance, Woodbridge 2006.
- Botheroyd S., i Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, 1998.
- Kałużna-Ross J., Mitologie świata. Celtowie, Kraków 2007.
- Monaghan P., The Encyclopedia Of Celtic Mythology And Folklore, New York 2004.
- Matthews J., i Matthews C., Mitologia Wysp Brytyjskich, 1997.
(aut. Izabela Ozga)
