Neith

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Neith (Bibliografia)

  Kroniki rodu Kane

F.C. Welsch, A depiction of Neith, Goddess of Sais 1878, [w:] Ebers G., Egypt: Descriptive, Historical, and Picturesque, t. 1, New York, 1878, str. 71.

NEITH — w mitologii egipskiej bogini, znana także jako Neit.

Imię

Jej egipskie miano wskazuje na nią jako na Straszliwą.

Rodowód

Kult bogini Neith był stary, sięgał czasów predynastycznych i wywodził się z miasta Sais w Delcie. Grecy identyfikowali Neith, ze względu na jej atrybuty, z Ateną.

Miejsce

Pochodząca z Sais Neith stała się boginią Dolnego Egiptu, by potem, w okresie Starego Państwa, czczono ją już w całym państwie. Szczyt jej potęgi przypada na czas rządów XXVI dynastii, czyli dynastii saickiej, a więc pochodzącej z miasta, z którego się wywodziła. To wtedy Neith osiągnęła status bóstwa państwowego. Łączono ją także z miejscowością Esna i tym samym z bogiem Chnumem.

Wygląd i atrybuty

W pierwotnej postaci charakteryzowała ją androgynia. W momencie, kiedy nabrała cech bóstwa wojny, jej wyobrażeniem, a następnie symbolem, była tarcza z dwoma skrzyżowanymi strzałami. Z czasem jej głównymi atrybutami stał się łuk, strzały i czerwona korona Górnego Egiptu na głowie. Ponadto atrybutem Neith była także tarcza.

Charakterystyka

Pierwotnie to żeńskie bóstwo było związane z niebem i słońcem. Jako bogini dziewica zrodziła słońce, Re. Następnie Neith przyjęła charakter wtórny, wojenny, by z czasem stać się boginią czczoną w całym Egipcie. Neith łączono więc z kultem zmarłych. Bogini miała chronić ich wnętrzności. Uchodziła także za twórczynię owijających mumię bandaży, zapobiegających zniszczeniu ciała. Ta ostatnia funkcja wiąże się z kolejną. Neith wiązano z przędzeniem. To ona miała nauczyć ludzi tej sztuki. W mitach ozyriańskich, w sporze pomiędzy Setem i Horusem, Neith, wezwana na sąd, staje po stronie Horusa. Ponadto Neith wiązała się z morzem, jako patronka żeglarzy. W niektórych mitach przypisuje się jej funkcję stwórczyni świata.

Kult

Neith czczono w całym Egipcie. Jej ośrodki kultu znajdowały się min. w rodzinnym Sais a także w miejscowości Esna.

Literatura

• Mitologie świata. Starożytni Egipcjanie, Kraków 2007.
• Bator W., Religia starożytnego Egiptu, Kraków 2012.
• Černý J., Religia starożytnych Egipcjan, Warszawa 1974.
• Hart G., Mity egipskie, Warszawa 1999.
• Lipińska J.; Marciniak M., Mitologia starożytnego Egiptu, Warszawa 1980.
• Niwiński A., Mity i symbole religijne starożytnego Egiptu, Warszawa 1984.
• Niwiński A., Bóstwa, kulty i rytuały starożytnego Egiptu, Warszawa 1993.
• Rachet G., Słownik cywilizacji egipskiej, Katowice 1994.

(aut. Izabela Ozga)