Lśnienie

Lśnienie (1980) Stanley Kubrick The Shining
Scenariusz:	Diane Johnson
	Stanley Kubrick
Muzyka:	Wendy Carlos
Zdjęcia:	John Alcott
Występują:	Jack Nicholson
	Shelley Duvall
	Danny Lloyd
	Scatman Crother
	Barry Nelson
	Philip Stone
	Joe Turkel
	Anne Jackson
	Tony Burton
Produkcja:	USA
	Wielka Brytania
Typ	film
Gatunek	horror
Czas	119 min.

Ekranizacja powieści Jasność autora Stephen King.

Fabuła

Jack Torrance, były alkoholik i początkujący pisarz przyjmuje posadę zimowego stróża w hotelu Overlook. Hotel ten w okresie zimowym jest całkowicie odcięty od świata. Torrance ma nadzieję, że ta okoliczność pozwoli mu skupić się na twórczości literackiej. Okazuje się jednak, że niemoc twórcza i izolacja od świata miała zły wpływ na Jacka – bohater zaczyna widzieć widma dawnych mieszkańców hotelu, którzy namawiają go do picia alkoholu, nastawiają go też przeciwko rodzinie, co budzi w bohaterze narastającą agresję wobec żony i synka. Tymczasem jego syn, Danny, również widzi widma zamieszkujące hotel Overlook. Okazuje się, że jest również obdarzony szczególnym darem – telepatią.

Książka vs film

Choć film powstał na bazie powieści Kinga, jednak fabuła została znacznie zmieniona w stosunku do literackiego pierwowzoru. Kubrick, jako autor scenariusza, zrezygnował z wielu elementów nadprzyrodzonych, zredukował liczbę wątków (m.in. znacznie ograniczył znaczenie dawnej historii hotelu na opowieści), koncentrując się na losach głównych bohaterów[1]. W wersji Kubricka historia może być odczytywana w kontekście ojca rodziny ogarniętego alkoholizmem i stopniowo popadającego w obłęd na tym tle oraz syna, u którego lęk przed pijącym ojcem manifestuje się w nadprzyrodzonych widzeniach. Swobodne potraktowanie fabuły przez Kubricka nie zyskało aprobaty Stephena Kinga, także dlatego, iż główna rola została powierzona Jackowi Nicholsonowi. Również krytycy przyjęli film negatywnie – według nich horror nie był odpowiednim gatunkiem dla reżysera tej klasy, co Kubrick. Lśnienie okazało się jednak dużym sukcesem komercyjnym, a współcześnie produkcja ta jest uważana za klasykę gatunku.

Nagrody i nominacje

• Złote Maliny 1981
  • Najgorsza aktorka Shelley Duvall (nominacja)
  • Najgorszy reżyser Stanley Kubrick (nominacja)
• Saturny 1981
  • Najlepszy aktor drugoplanowy Scatman Crothers
  • Najlepszy horror (nominacja)
  • Najlepsza reżyseria Stanley Kubrick (nominacja)
  • Najlepsza muzyka Béla Bartók (nominacja)
• Saturny 2012
  • Najlepsze wydanie kolekcji na DVD - niezbędna kolekcja filmów Stanleya Kubricka

Ciekawostki

• Danny Lloyd, który grał rolę Danny'ego, nie wiedział, że gra w horrorze. Dowiedział się o tym dopiero później, gdy obejrzał film.
• W każdej scenie, w której Jack rozmawia z duchem, występuje lustro.
• Śnieg w końcowych scenach filmu zostal zrobiony z soli i pokruszonego styropianu.
• Film ten był najczęściej wyświetlanym obrazem w tzw. "kinach dla zmotoryzowanych" na terenie USA.
• Kubrick nakazał ręczne wystukanie wszystkich kartek z frazą "All work and no play makes Jack a dull boy", które Shelley Duvall odkrywa na stoliku. W wersji włoskiej, niemieckiej i hiszpańskiej każdorazowo powtórzono ten manewr w języku danego kraju.
• W jednej ze scen Kubrick 127 razy powtarzał to samo ujęcie z Shelley Duvall.
• Stanley Kubrick był znany ze swej lubości w powtarzaniu w nieskończoność tych samych ujęć. Dziwi więc, że scenę z windą, z której leje się krew powtórzono tylko 3 razy. Przyczynę tego wyjaśnia fakt, iż do nakręcenia tej sceny każdorazowo przygotowywano się około 9 dni. Za każdym razem, gdy otwierano drzwi windy, a krew rozpływała się po korytarzu, Kubrick twierdził, iż "to nie wygląda jak krew".
• Scenę, w której Jack Nicholson zabija Scatmana Crothersa, powtarzano 40 razy. Kubrick prawdopodobnie powtarzałby ją jeszcze wiele razy, jednakże Nicholson zaoponował, wskazując, iż Crothers to już 70-letni staruszek i obrywanie siekierą tak często może mu zaszkodzić.
• Oryginalnie "Lśnienie" miało się zakończyć sceną w szpitalu, gdzie Wendy dochodzi do siebie, a Danny otrzymuje od Ullmana... piłkę, która przytoczyła się do niego po podłodze w jednej ze scen. Kubrick zmienił jednak zakończenie filmu na kilka dni przed premierą.

Źródło

• [[1]] wikipedia
• [[2]] filmweb