Czarnobóg
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
CZARNOBÓG – domniemane bóstwo słowiańskie.
Imię
Czarnobóg oznacza Czarnego Boga.
Rodowód
Wspomniany przez Helmolda w Kronice Słowian.
Miejsce
Zachodnia słowiańszczyzna.
Charakterystyka
Czarnobóg, zmyślony przez Helmolda, był wynikiem nałożenia się wierzeń chrześcijańskich na słowiańskie określenia szkodzących ludziom duchów, znanych, jako biesy i czarty. Czarnobóg miał być, więc złym bogiem, odpowiedzialnym za nieszczęście. Jego przeciwnikiem być dobry bóg, w późniejszych legendach znany, jako Białobóg. Jednoznaczne utożsamienie Czarnoboga ze złem i diabłem, widoczne także w opozycyjności dobra i zła, powstało pod wpływem chrześcijańskim, co jednak nie wyklucza istnienia dualizmu u Słowian. Ten ostatni pozostaje kwestią dyskusyjną.
Czarnobóg a Czarnogłów
Z Czarnobogiem łączy się niekiedy wspomnianego w Kntylingasadze Czarnogłowa (Tiarnaglofi).
Czarnogłów a Białobóg
Pod wpływem Czarnoboga w późniejszych źródłach pojawił się Białobóg, jako bóstwo opozycyjne w stosunku do Czarnoboga.
Kult
Legenda przypisała Czarnobogowi miejsce kultu, górę Czarnobóg w Budziszynie.
Literatura
- Urbańczyk S., Dawni Słowianie Wiara i kult, Wrocław 1991.
- Szyjewski A., Religia Słowian, Kraków 2003.
- Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek, Warszawa 1979.
- Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
- Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 2006.
- Słowianie, w: Religie Bliskiego Wschodu i dawnej Europy. Zarys dziejów, Warszawa 1981.
- Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
(aut. Izabela Ozga)
