Bajka

LEKSYKON FANTASTYKI

pojęcia

BAJKA - krótki pouczający utwór fabularny o alegorycznym charakterze, najczęściej wierszowany, w którym przedstawione są uniwersalne sytuacje międzyludzkie oraz typowe w danym czasie postawy, silnie skontrastowane według opozycji: mądry-głupi, słaby-silny, brzydki-piękny itp. Świat przedstawiony bajki oraz rozgrywające się w nim zdarzenia nie posiadają znamion fantastyki, ponieważ stanowią jedynie ilustrację jakiejś prawdy ogólnej, która może być zwerbalizowana w formie morału (niekiedy ujętego w kształt przysłowia) lub może wynikać, jako morał domyślny, z zarysowanego przebiegu zdarzeń.

Bohaterowie bajek (najczęściej zwierzęta, rośliny, przedmioty) pozbawione są rysów indywidualnych i występują jako schematyczne maski określonych typów ludzkich, np. wilk-drapieżność, lis-przebiegłość, jagnię-niewinność itp. W języku potocznym bardzo często bajką nazywa się baśń. W tym znaczeniu określenie to znalazło się również w tytule groteskowych opowiadań Lema {Bajki robotów).

(aut. Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz)