Głos Pana

Głos Pana Stanisław Lem
Język oryginału	polski
Forma	Powieść
Pierwsze wydanie polskie	1968
Wydawca	Czytelnik
Autor okładki	Andrzej Heidrich
Kupisz w: Solarisnet.pl

Głos Pana – powieść science fiction Stanisława Lema. Po raz pierwszy wydana nakładem wydawnictwa Czytelnik w roku 1968.

Głos Pana to utwór ze zwartym filozoficznym przesłaniem. Opowiada ona o wysiłku naukowców nad rozkodowaniem, przetłumaczeniem i zrozumieniem transmisji pozaziemskiej (SETI). Powieść krytycznie podsumowuje ludzkie intencje i wysiłki w interpretacji tłumaczenia wiadomości od obcych i zastosowanie zdobytych danych. Powieść ta, obok Solaris i Cyberiady, jest jednym z najbardziej znanych dzieł autora.

Powieść pisana w pierwszej osobie stanowi zapis wspomnień sławnego matematyka Piotra E. Hogartha. Zostaje on zaangażowany w tajny projekt naukowy o kryptonimie MAVO (skrót od ang. Master's Voice – Głos Pana), kierowany przez wojskowych z Pentagonu i realizowany gdzieś na Pustyni Nevada. Przedsięwzięcie, w którym uczestniczy wielu naukowców różnych dziedzin, jest próbą rozkodowania sygnału neutrinowego wyglądającego na transmisję nadaną przez pozaziemską cywilizację z układu Małego Psa. Z tej okazji Hogarth, a raczej sam Stanisław Lem, przedstawia czytelnikowi szereg dyskusji na pograniczu kosmologii i filozofii: poczynając od debaty epistemologicznej, teorii systemów, informacji i prawdopodobieństwa, poprzez koncepcje biologii ewolucyjnej i możliwe przejawy i motywy inteligencji pozaziemskiej, z dygresjami na temat etyki w badaniach wojskowych, aż do ograniczeń nauki wymuszonej podświadomą naturą ludzką, by zagłębiać się w analizę każdego nieznanego obiektu. W pewnym momencie uwikłani w projekt naukowcy, zdesperowani w poszukiwaniu nowych pomysłów, zaczynają nawet czytać i dyskutować nad popularnymi dziełami sf i Lem używa tego wybiegu do pewnej krytyki tego gatunku literackiego, gdy Hogarth wkrótce nudzi się i nie ma złudzeń wobec trywialności fabuł zawartych w magazynach sf.

Naukowcy dochodzą do pewnych rozwiązań, które popychają naprzód rozszyfrowanie sygnału, jednak, o czym zresztą jesteśmy informowani na pierwszych stronach pamiętnika, za cały włożony w prace wysiłek, dochodzą jedynie do kilku nowych odkryć. Przy końcu projektu, naukowcy nie są już tak pewni jak na początku, czy sygnał był wiadomością od inteligencji pozaziemskiej, której ludzkość nie dała rady rozszyfrować, czy też sygnałem naturalnym, np. przypadkowym kosmicznym szumem tła, które w pewnym momencie dało efekt „tysięcy małp stukających na tysiącach maszyn do pisania i tworzących sensowne dzieło”.

Dzieło można odczytywać jako polemikę Stanisława Lema z własnym debiutem książkowym – utopijną powieścią Astronauci. W obydwu utworach narracja rozpoczyna się od przypadkowego odkrycia pozaziemskiego przekazu. W Astronautach zostaje on pomyślnie rozszyfrowany, natomiast w Głosie Pana nie można stwierdzić, czym w istocie jest tajemniczy sygnał. Jednomyślność naukowców wobec zagadki z pierwszego utworu została przeciwstawiona w późniejszym dziele całym zbiorem hipotez mających wyjaśnić naturę zaszyfrowanej wiadomości. Akcja Astronautów jest relacjonowana przez bohatera naiwnego, podczas gdy kompozycja Głosu Pana to wspomnienia najinteligentniejszego bohatera powieści.

Lp.	rok wydania	okładka	informacja	przekład
1	1968		Wydawca: Czytelnik Projekt okładki: Andrzej Heidrich
2	1970		Wydawca: Czytelnik oprawa twarda Seria: Głowy wawelskie Projekt okładki: Jan S. Miklaszewski
3	1973		Wydawca: Wydawnictwo Literackie oprawa twarda; z: Kongres futurologiczny Seria: Dzieła Wybrane Stanisława Lema Projekt okładki: Barbara Konarzewska
4	1978		Wydawca: Wydawnictwo Literackie oprawa twarda; z: Kongres futurologiczny Seria: Dzieła Wybrane Stanisława Lema Projekt okładki: Barbara Konarzewska
5	1984		Wydawca: Wydawnictwo Literackie oprawa twarda Seria: Nowa Seria Dzieł Projekt okładki: Władysław Targosz ISBN 83-08-01308-2
6	1996		Wydawca: Interart oprawa twarda Seria: Stanisław Lem Dzieła Projekt okładki: Roman Kirilenko ISBN 9788370603700
7	2002		Wydawca: Wydawnictwo Literackie oprawa twarda Seria: Stanisław Lem Dzieła Zebrane Projekt okładki: Tomasz Lec ISBN 83-08-03318-0
8	2003		Wydawca: Wydawnictwo Literackie ISBN 83-08-03442-X
9	2008		Wydawca: Agora oprawa twarda Seria: Biblioteka Gazety Wyborczej Projekt okładki: Krystian Rosiński ISBN 978-83-7552-400-0
10	2016		Wydawca: Wydawnictwo Literackie ISBN 978-83-08-06192-3
11	2023		Wydawca: Wydawnictwo Literackie ISBN 978-83-08-07315-5