Doris Lessing

Doris Lessing
Data i miejsce urodzenia	22 października,1919 Kermanshah
Narodowość	Anglia
Ważne dzieła	Pamiętniki przetrwania
Nagrody
Nobel
Strona domowa

Doris May Lessing z d. Tayler (ur. 22 października 1919 w Kermanszahu) – brytyjska pisarka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2007.

Urodziła się w Persji, dzisiejszym Iranie w rodzinie brytyjskiej. Jej ojciec, Alfred Cook Tayler, okaleczony w I wojnie światowej, był urzędnikiem w Imperial Bank of Persia, matka zaś była pielęgniarką. Wczesne dzieciństwo Lessing spędziła w Kermanszahu. W latach dwudziestych XX w. rodzina przeniosła się do Rodezji, gdzie jej ojciec kupił farmę. W 1948 przeprowadziła się do Anglii. Była znana z krytycznych opinii o polityce wewnętrznej RPA okresu apartheidu.

Uznanie zdobyła dzięki książkom psychologicznym i obyczajowym z życia kobiet. Ze względu na wymowę części swojej twórczości Doris Lessing stała się żywym symbolem marksizmu, feminizmu, antykolonializmu i sprzeciwu wobec apartheidu. Jest autorką ponad czterdziestu dzieł. Kilka jej książek należy do gatunku science-fiction.

W wywiadzie udzielonym dla hiszpańskiej gazety „El País” pisarka określiła prezydenta USA George'a W. Busha jako „światową katastrofę”, a byłego premiera brytyjskiego Tony'ego Blaira jako „katastrofę dla własnego kraju”[1]. Ponadto Doris Lessing powiedziała: „Niektórzy Amerykanie będą myśleć, że oszalałam. Dużo ludzi zginęło, prestiżowe budynki zostały zburzone, ale zamachy z 11 września nie były tak straszne w porównaniu z krwawym terrorem Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA)”[1].

11 października 2007 przyznano jej literacką Nagrodę Nobla, uzasadniając wybór stwierdzeniem: „...jej epicka proza jest wyrazem kobiecych doświadczeń. Przedstawia je z pewnym dystansem, sceptycyzmem, ale też z ogniem i wizjonerską siłą”.

Obecnie pisarka jest najstarszą osobą nagrodzoną literacką Nagrodą Nobla. Przed nią najstarszym laureatem był Theodor Mommsen, mający w momencie przyznawania nagrody 85 lat.

W Polsce jej książki tłumaczyli, m.in. Bogdan Baran, Agnieszka Glinczanka, Anna Gren, Zofia Kierszys, Wacław Niepokólczycki, Magdalena Słysz i Barbara Rewkiewicz-Sadowska.

Canopus in Argos: Archives

• 1 Re: Colonised Planet 5, Shikasta (1979) inny tytuł: Shikasta (2002)
• 2 The Marriages Between Zones Three, Four, and Five (1980)
• 3 The Sirian Experiments (1981)
• 4 The Making of the Representative for Planet 8 (1982)
• 5 Documents Relating to the Sentimental Agents in the Volyen Empire (1983)
• Canopus in Argos: Archives (1992) [Omnibus]

Fifth Child

• 1 The Fifth Child (1988) - Piąte dziecko
• 2 Ben, in the World (2000) - Podróż Bena

Mara and Dann

• 1 Mara and Dann (1999) - Mara i Dann
• 2 The Story of General Dann and Mara's Daughter, Griot and the Snow Dog (2005)

Powieści

• Briefing for a Descent into Hell (1971)
• The Memoirs of a Survivor (1974) Pamiętnik przetrwania
• The Cleft (2007) Szczelina

Zbiory opowiadań

• To Room Nineteen: Collected Stories, Volume 1 (1978) - Pokój numer 19
• The Temptation of Jack Orkney: Collected Stories, Volume 2 (1978)
• Stories (1978)
• The Doris Lessing Reader (1988)
• El Dia Que Murio Stalin / Le Mujer (2001)

Chapterbooks

• Eldorado (1982)
• Playing the Game (1995)

Nonfiction

• In Pursuit of the English: A Documentary (1960)
• Particularly Cats ... And Rufus (1967)
• A Small Personal Voice (1974)
• First Among Sufis: The Life and Thought of Rabia al-Adawiyya, the Woman Saint of Basra (1982) with Widad El Sakkakini and Nabil Safwat
• The Diaries of Jane Somers (1984)
• The Wind Blows Away Our Words and Other Documents Relating to the Afghan Resistance (1987)
• Prisons We Choose to Live Inside (1987)
• African Laughter: Four Visits to Zimbabwe (1993)
• Under My Skin: Volume One of My Autobiography, to 1949 (1994) - Pod skórą
• Going Home (1996)
• Walking in the Shade: Volume Two of My Autobiography, 1949-1962 (1998) - Spacer w cieniu
• Conversations (2000)
• On Cats (2002) - O kotach
• Time Bites: Views and Reviews (2005)

Inna twórczość

• The Grass is Singing (1950) - Trawa śpiewa
• This Was the Old Chief's Country (1951)
• Five Short Novels (1953) - Mrowisko
• Retreat to Innocence (1956)
• The Golden Notebook (1962) - Złoty notes
• African Stories (1964) - Opowieści afrykańskie
• Winter in July (1966)
• The Black Madonna (1966)
• The Summer Before the Dark (1973) - Lato przed zmierzchem
• The Sun Between Their Feet: Collected African Stories (1979) - Drugie opowieści afrykańskie
• The Diary of a Good Neighbour (1983)
• The Good Terrorist (1985) - Dobra terrorystka
• London Observed: Stories and Sketches (1992)
• Spies I Have Known and Other Stories (1995)
• Love, Again (1996) - Znów ta miłość
• The Pit (1996)
• The Sweetest Dream (2002)
• The Grandmothers: Four Short Novels (2003) - Dwie kobiety
• Children of Violence
  • 1 Martha Quest (1952) - Martha Quest
  • 2 A Proper Marriage (1954) - Odpowiednie małżeństwo
  • 3 A Ripple from the Storm (1958) - Fala po burzy
  • 4 Landlocked (1965) - Czas nadziei
  • 5 The Four-Gated City (1969) - Miasto o czterech bramach
  • Children of Violence (1964) [Omnibus 1,2]

Opowiadania

• Eldorado (1953)
• A Mild Attack of Locusts (1955)
• Plants and Girls (1957)
• Through the Tunnel (1958)
• No Witchcraft for Sale (1964)
• The Nuisance (1966)
• The Second Hut (1966)
• The De Wets Come to Kloof Grange (1966)
• Little Tembi (1966)
• Old John's Place (1966)
• "Leopard" George (1966)
• Winter in July (1966)
• The Antheap (1969)
• The Other Woman (1969)
• A Home for the Highland Cattle (1969)
• Hunger (1969)
• Report on the Threatened City (1971) - Raport na temat zagrożonego miasta Playboy science fiction
• The Memory Maker's Dream (1987)
• The Old Chief Mshlanga (1988)
• A Sunrise on the Veld (1988)
• The Habit of Loving (1988)
• The Eye of God in Paradise (1988)
• How I Finally Lost My Heart (1988)
• England Versus England (1988)
• Outside the Ministry (1988)
• One off the Short List (1988)
• Homage for Isaac Babel (1988)
• Between Men (1988)
• To Room 19 (1988)
• The Words He Said (1988)
• A Letter from Home (1988)
• The Temptation of Jack Orkney (1988)
• Going Home (excerpt) (1988)
• My Father (excerpt) (1988)
• Playing the Game (1995)
• The Day Stalin Died (2001)
• The Woman (2001)

Cytaty

• "Począwszy od pewnego wieku - dla niektórych nadal bardzo młodego - nie ma już nowych ludzi, zwierząt, marzeń, twarzy, wydarzeń: wszystko działo się przedtem, wszystkich kiedyś już widziałam - w innych maskach, inaczej ubranych, należących do innych narodowości, o innym kolorze skóry, ale to ci sami, ciągle ci sami. Wszystko jest echem i powtórzeniem; nawet żal stanowi tylko nawrót czegoś dawno wyrzuconego z pamięci, co wyraża się niewiarygodnym bólem, przepłakanymi dniami, samotnością, świadomością zdrady (...)".

Doris Lessing "O kotach"

• "Tym właśnie jest uczenie się. Nagle zaczynasz rozumieć coś co rozumiałeś przez całe życie - ale teraz rozumiesz w nowy sposób".

Doris Lessing

• "Nigdy, przenigdy nie czytaj niczego tylko dlatego, że musisz, albo ze względu na modę czy trend. Pamiętaj, że książka, która cię nudzi, gdy masz dwadzieścia albo trzydzieści lat, otworzy przed tobą nowe horyzonty, kiedy będziesz miał ich czterdzieści albo pięćdziesiąt – i odwrotnie. Nie czytaj książki tylko dlatego, że wypada".

Doris Lessing "Złoty notes"

• "Straszne, gdy w imię prawdy czy jakiejś innej abstrakcji zniszczy się czyjeś wyobrażenie o sobie. Jak ten ktoś będzie potem w stanie stworzyć nowy obraz własnej postaci, który umożliwi dalszą egzystencję?"

Doris Lessing "Trawa śpiewa"

• "Prawdziwe, dobre książki, te, które naprawdę wyznaczają model, nadają ton narodowemu piśmiennictwu czy kulturze, zawsze były i będą przeznaczone dla mniejszości. Żadna skala "promocji" nie zmieni takiej książki w bestseller".

Doris Lessing "Spacer w cieniu"