Szafir

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Szafir (Bibliografia)

  Kroniki Czarnoksiężnika

  Kroniki wampirów

  Saga o wiedźminie (cykl)

SZAFIR — kamień znany także z historii wierzeń.

Nazwa

Nazwa szafiru oznacza niebieski kamień i pochodzi od starofrancuskiego saphir, które ma swoje źródło w łacińskim sapphirus, co z kolei bierze swój początek od greckiego sappheiros. To ostatnie słowo ma semickie źródło i etymologicznie jest powiązane z hebrajskim sappir. Etymologia ta jednak jest podważana. Prawdopodobnie odnosiła się nie do szafiru, a do lazurytu. Nazwę tego kamienia wywodzi się także z sanskrytu. Tamtejsze sanipriya czyniłoby wtedy z szafiru kamień Saturna, ponieważ słowo to bierze swój początek od dwóch innych, z czego pierwszy człon to Sani, czyli Saturn, a drugi to priya, czyli cenny.

Charakterystyka

Szafir ze względu na swój błękitny kolor wiązany był z symboliką niebiańską, a także z samym błękitem. W Grecji był łączony z bogiem Apollem i zasięganiem wyroczni w jego świątyni w Delfach.

W alchemii wskazywał na powietrze.

W wierzeniach hebrajskich księga anioła Raziela, ujawniająca boskie tajemnice, dotyczące astrologii, miała być spisana na szafirze. Raziel podarował ją Adamowi. W wizji proroka Ezechiela tron Boży był wykonany z szafiru.

W tradycji chrześcijańskiej pojawia się w objawieniu św. Jana, według którego miał być drugim, obok topazu, szmaragdu, chalcedonu, sardonyksu, jaspisu, chryzolitu, berylu, krwawnika, ametystu i hiacyntu, z dwunastu kamieni węgielnych niebiańskiej Jerozolimy. Na każdym z nich miało widnieć imię jednego z dwunastu Apostołów. Wierzono również, że szafir koi złe emocje, złość i głupotę. Miał także zapewniać dobry sen oraz pomagać na choroby oczu.

Literatura

• Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2006.
• Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2011.
• Leksykon symboli, Warszawa 1991.
Nozedar A., The illustrated signs & symbols sourcebook. An A to Z compendium of over 1000 designs, New York 2010.
• Graves R., Patai R., Mity hebrajskie, Warszawa 1993.
• Zaświaty i krainy mityczne. Leksykon, red. Sacha-Piekło M., Kraków 1999.
• Scott C., Encyclopedia of Crystal, Gem & Metal Magic, St. Paul 1996.
• Harper D., Sapphire, [w:] Online Etymological Dictionary, [online], dostępny w Internecie: http://www.etymonline.com/ [dostęp: 25.03.2017].

(aut. Izabela Ozga)