Pożytek ze smoka i inne opowiadania
| Pożytek ze smoka i inne opowiadania | |
| |
| Język oryginału | polski |
| Forma | Zbiór opowiadań |
| I wydanie polskie | 1993 |
| Wydawca | Verba |
| Autor okładki | Michał Urbański |
| ISBN 838-506-130-4 | |
Pożytek ze smoka i inne opowiadania – zbiór opowiadań Stanisława Lema wydany nakładem Verba w roku 1993. W tej antologii po raz pierwszy ukazały się drukiem zwartym w Polsce opowiadania: Zagadka (napisane w 1980 roku) oraz Pożytek ze smoka (z 1983 roku). Zbiór zawiera również wstęp napisany przez autora.
Zawartość tomu
- Zagadka
- Prawda (pierwodruk Niezwyciężony i inne opowiadania z 1964)
- Sto trzydzieści siedem sekund (pierwodruk opowiadań Maska z 1976)
- Przyjaciel (pierwodruk Inwazja z Aldebarana z 1959)
- Ciemność i pleśń (pierwodruk Inwazja z Aldebarana z 1959)
- Albatros (pierwodruk Inwazja z Aldebarana z 1959)
- Młot (pierwodruk Inwazja z Aldebarana z 1959)
- Ze wspomnień Ijona Tichego - I (pierwodruk Księga robotów z 1961)
- Ananke (pierwodruk Bezsenność z 1971)
- Pożytek ze smoka (z cyklu Ze wspomnień Ijona Tichego, pierwodruk w tłum. na jęz. niemiecki: „Metall”, 1983, pt. Vom Nutzen des Drachen)
Tytułowy utwór Pożytek ze smoka opowiada o wizycie Ijona Tichego na planecie Abrazji. Nie jest to – wzorem opowiadań z Dzienników gwiazdowych – numerowana Podróż, podobnie jak nie ma adnotacji w tytule, że stanowi część cyklu Ze wspomnień Ijona Tichego. Ze względu na tematykę, styl i osobę bohatera opowiadanie można zaliczyć jednak do cyklu Ze wspomnień....
Abrazja to planeta w gwiazdozbiorze Wieloryba, na której, prócz mieszkańców licznych państw mieszka też smok (choć do smoka nie podobny). Duża cześć gospodarki tych krajów (skupionych w Związku Współpracy Ekonomicznej) nastawiona jest na dokarmianie smoka, w zamian za raczej wątpliwe korzyści. Istnieją też różne placówki badawcze smoka i oceniające skutki jego obecności (URSS - Urząd Regulacji Skutków Smoka). Smok tylko żre i rośnie, ale jakiekolwiek głosy mówiące o tym, by przestać go karmić, napotykają silną krytykę. Główne argumenty przeciw opierają się na fakcie, że przemysł i nauka związana ze smokiem (z którego nie ma nic w zamian), dają zatrudnienie i napędzają gospodarkę.
Opowiadanie to powstało w 1983 i nie było wówczas publikowane w Polsce. Zawierało oczywiste odniesienia do ówczesnej sytuacji politycznej ZSRR i jego krajów satelickich. Opowiadanie kończy się słowami:
PS. Mówią, że smok się rozpadł na smoczki, ale ich apetyt wcale się nie zmniejszył. ” Dopisek ten powstał już po roku 1991 i rozpadzie ZSRR.
