Paradoks dziadka
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| pojęcie | |
PARADOKS DZIADKA - szczególny przypadek paradoksu temporalnego pod nazwą pętla czasu, polegający na spowodowaniu w czasie podróży takich zdarzeń, które uniemożliwiają w przyszłości narodzenie się podróżnika, który zdarzenia te spowodował. Klasyczny paradoks dziadka przedstawiony został w opowiadaniu Pierwsza maszyna czasu F. Browna. Jest to opowieść o człowieku, który cofnąwszy się w czasie o sześćdziesiąt lat, zabija swego dziadka. Paradoks tkwi w odpowiedzi na pytanie, kto tę zbrodnię popełnił, skoro wnuk - morderca nie mógł się narodzić.
Ten sam pomysł znajdujemy o wiele wcześniej w Torpedzie czasu A. Słonimskiego. Tu z kolei profesor Pankton, wynalazca maszyny czasu, nie powraca z wyprawy w epokę napoleońską, ponieważ w zmienionej rzeczywistości nie mógł się w ogóle narodzić. Jego dziadek i babka poznali się bowiem na wystawie pamiątek po Napoleonie, zaś w nowej sytuacji wojen napoleońskich nie było (skutecznie im zapobiegli Pankton i jego towarzysze podróży), więc nie było też pamiątek ani wystawy i dziadek z babką nigdy się nie spotkali.
(aut. Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz)
