Paradoks czasu
LEKSYKON FANTASTYKI | |
pojęcie |
PARADOKS CZASU (inne nazwy: paradoks temporalny - od łac. tempus, temporis - czas; chronoklazm - z grec. chronos - czas, i klastos - połamany, rozłupany) - zaskakująca sytuacja przedstawiona w utworze o podróży w czasie, sprzeczna z powszechnym mniemaniem i wiedzą o świecie rzeczywistym, choć poprawnie pod względem logicznym wywiedziona z istniejących teorii naukowych paradoks bliźniąt).
Najczęściej jednak paradoks czasu oparty jest na zmyślonej podstawie, którą stanowi możliwość podróżowania w przeszłość. Podróż taka może doprowadzić do zmiany warunków wyjściowych pewnych zdarzeń i w konsekwencji spowodować inny kształt rzeczywistości współczesnej. Naruszenie jednego z ogniw łańcucha przyczynowo-skutkowego prowadzi właśnie do paradoksu, najczęściej zwanego chronoklazmem. Paradoksy związane z podróżowaniem w czasie mogą być bardzo różne, zależnie od pomysłowości autorów, i różnie wykorzystywane, jako nośniki problematyki utworów. Do najbardziej znanych należą: pętla czasu i paradoks dziadka.
(aut. Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz)