Orzech
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Nazwa
Łacińska nazwa orzecha, a dokładniej orzecha włoskiego, to juglans regia. Pierwszy człon tej nazwy związany jest etymologicznie z bogiem Jowiszem. Pochodzi od Jovis glans. Jest więc orzech dosłownie orzechem Jowisza.
Wygląd
Z punktu widzenia wierzeń istotna była budowa orzecha — twarda skorupa otaczająca miękkie wnętrze.Miejsce
Podobnie znaczące było miejsce występowania. Orzech to drzewo rosnące samotnie.Charakterystyka
W starożytnej Grecji i Rzymie orzechy stanowiły symbol płodności i jako takie były wykorzystywane w obrzędach zaślubin. Obrzucano nimi nowożeńców. Taki rytuał miał nieść nie tylko płodność, ale także wyrażał życzenie, by dwójka połączonych węzłem małżeńskim ludzi pozostała ze sobą tak blisko, jak blisko są dwie łupiny orzecha. W Rzymie orzech kojarzono z bogiem Jowiszem, co wyraża także etymologia. Grecy z kolei przypisywali orzech bogini Ker. Z drugiej strony okryty był złą sławą. Uważano za niebezpieczny sen w jego cieniu. Sprowadzał na śniącego siły zła. Ponadto groził bólem głowy i gorączką.
W średniowieczu uchodził za schronienie wiedźm, szczególnie słynne było pod tym względem drzewo we Włoszech. Zgodnie z wierzeniami orzech niósł zgubę wszystkiemu, co rosło w jego pobliżu. A kiedy jego korzenie sięgały zbyt blisko stodół, ginęło bydło.
W mitologii chrześcijańskiej orzech to symbol człowieka. Jego twarda skorupa odpowiadała kościom, zielona powłoka ciału, a słodkie jądro ludzkiej duszy. Orzech symbolizował także Chrystusa, gdzie owocnia, podobnie jak w przypadku człowieka, wskazywała na ciało, skorupka natomiast była drzewem krzyża, a środek uosabiał boską naturę Chrystusa.
Orzech wykorzystywano także w medycynie ludowej. Już w starożytnej Grecji i Rzymie znalazł zastosowanie przeciwko kamieniom żółciowym i zapaleniom nerek. Jego skorupki wykorzystywano przy próchnicy zębów, uchodził także za skuteczny środek na wściekliznę. Średniowieczna symbolika powiązała orzech z głową, ponieważ swoim wyglądem najbardziej ją przypominał. W związku z tym uchodził za środek skuteczny na wszelkie problemy z nią związane.
Literatura
- Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
- Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
- Pastoureau M., Średniowieczna gra symboli, Warszawa 2006.
- Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
- Leksykon symboli, Warszawa 1991.
- Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2006.
(aut. Izabela Ozga)
