Mumia

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Ujednoznacznienie Ten artykuł dotyczy hasła w leksykonie. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
LEKSYKON FANTASTYKI
fiction
Mumia Ramzesa II, Encyclopaedia Biblica 1903
MUMIA – w cywilizacji starożytnego Egiptu zabalsamowane ciało zmarłego, niezbędny element praktyk pogrzebowych, zapewniających wiecznie życie po śmierci.

Mumia bierze swoją nazwę z arabskiego słowa mūmiyā, oznaczającego zabalsamowane ciało i wywodzącego się z perskiego mumiya smoła, któremu początek dało prawdopodobnie mūm, czyli wosk. Do średniowiecznej łaciny weszło jako mumia.

Początkowo proces mumifikacji i rytuały pogrzebowe były zarezerwowane jedynie dla królów. Pogrzeb króla i jego droga w zaświaty różniła się od drogi zwykłego człowieka. Faraon bowiem dążył nie tyle do dostania się do zaświatów, ale do zjednoczenia z bogiem słońca Ra.

Proces mumifikacji zmarłego obejmował usunięcie wnętrzności. Z czego koniecznie należało zachować serce, jako niezbędne w dalszej części rytuału. Odpowiednio przygotowane i zabalsamowane ciało było następnie owijane specjalną tkaniną. Bardzo istotne było, żeby ciało zostało dobrze zakonserwowane, ponieważ jego stan odzwierciedlał jakoś życia w zaświatach. Na jakoś życia wpływała również ilość przedmiotów jakie zabierze ze sobą zmarły. W przypadku możnych i faraonów dołączano także woskowe figurki postaci, wyobrażających służbę i domowe zwierzęta, które potem miały służyć odrodzonemu zmarłemu w zaświatach. Do zwłok dołączano amulety ochronne, papirusy z zaklęciami i instrukcjami dla zmarłego. Te ostatnie spisywano na papirusach, w formie magicznych zaklęć, tak zwanej Księgi Umarłych, umieszczanej tuż przy zwłokach. Potrzebna zmarłemu w podróży wiedza pokrywała również sarkofagi i ściany grobowca.

Po przygotowaniu mumii rozpoczynał się rytuał odprowadzania zmarłego w zaświaty. Dzięki złożonym z nim do grobu amuletom ochronnym oraz odpowiednim instrukcjom z Księgi Umarłych bezpiecznie przebywał drogę do świata zmarłych na której czyhały różne niebezpieczeństwa w postaci demonów. Zmarły wiedział w jaką stronę podążać i jak unikać demonów. Zawarte w Księdze Umarłych instrukcje przydawały się również na Sądzie, wyjaśniając jak odpowiadać na zadawane pytania. To tam na ostatek odbywał się sąd nad zmarłym. Zasiadli w nim trzej bogowie – Ozyrys, Tot oraz Anubis. Na wadze kładziono z jednej strony serce zmarłego a z drugiej pióro maat, czyli symbol życia sprawiedliwego, prawego. Równowaga pióra i serca zapewniała wejście do boskiej krainy. W innym przypadku serce zmarłego pożerał demon Ammit. W świecie materialnym spotkaniu bądź zjednoczeniu duszy z Ra odpowiadał ceremoniał otwarcia zmarłemu ust.

Jeżeli nie dopełniono odpowiednich obrządków pogrzebowych zmarły był skazany na wieczną tułaczkę po ziemi.

Obrządki pogrzebowe wyjaśnia mit o Ozyrysie. Zabity przez własnego brata, Seta został następnie wskrzeszony. Jego żona Izyda znalazła jego poćwiartowane ciało i za pomocą magicznych zaklęć na powrót złożyła w jedno ciało. Odprawienie odpowiednich rytuałów pogrzebowych pozwoliło na wskrzeszenie Boga.

Literatura

  1. A. Niwiński, Bóstwa, kulty i rytuały starożytnego Egiptu, Warszawa 1993.
  2. Mitologie świata. Starożytni Egipcjanie, pod red. J. Cieślewska, Kraków 2007.
  3. G. Hart, Mity egipskie, Warszawa 1999.
  4. L. Pełka, Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987.
  5. G. Rachet, Słownik cywilizacji egipskiej, Katowice 1994.
  6. E. Niemczyk, Podziemia i zaświaty w wizjach i dokonaniach architektury antycznej, Architectus, Nr. 1, Wrocław 2008.
  7. M. Ożarek, Symbole i znaki znalezione w wyposażeniu mumii Tutanchamona, Antropologia Religii. Wybór esejów, tom IV, Warszawa 2010, str. 86-96.
  8. Oxford Dictionaries, dostępne [on-line] http://oxforddictionaries.com/.
  9. Online Etymology Dictionary, dostępne [on-line] http://www.etymonline.com/index.php.

(aut. Izabela Ozga)

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony