Motywacja fantastyczna

LEKSYKON FANTASTYKI

pojęcie

MOTYWACJA FANTASTYCZNA (inna nazwa: motywacja baśniowa) - rodzaj motywacji, który polega na wyjaśnieniu postępowania bohaterów oraz pojawiania się w świecie przedstawionym niezwykłych wydarzeń bądź to istnieniem specyficznych, zrodzonych przez fantazję, praw przyjętych w miejsce rzeczywiście istniejących, bądź też ingerencją sił nadprzyrodzonych, podważających porządek świata empirycznego.

Taka motywacja występuje zazwyczaj w baśniach oraz fantastycznych opowieściach grozy. W utworach baśniowych prawa obiektywne realnego świata zostają zastąpione prawami stworzonymi przez fantazję. Bohaterom oraz rekwizytom przysługują cudowne właściwości, które nie kłócą się z naturalnym porządkiem rzeczy i występują bez żadnych dodatkowych uzasadnień. Z kolei w fantastyce grozy podważanie praw świata empirycznego tłumaczone jest ingerencją sił nadprzyrodzonych, z reguły wrogich człowiekowi, które do momentu wystąpienia w utworze były nie znane bohaterom bądź też traktowane przez nich jako zabobon stworzony w wyobraźni nieoświeconego ludu.

(aut. Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz)