Mak

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Mak (Bibliografia)

  Harry Potter

  Pieśni Lodu i Ognia

Papaver somniferum, Lloyd Uri. J, Felter Wickes H., [w:] King's American dispensatory, 1898.

MAK — roślina znana także z historii kultury.

Nazwa

Mak, a dokładnie mak lekarski, czyli konkretny rodzaj maku, po łacinie papaver somniferum.

Miejsce

Mak o którym mowa występuje na terenie Azji Mniejszej oraz Europy.

Charakterystyka

Mak znany był od czasów prehistorycznych. Już wtedy wykorzystywano jego narkotyczne działanie. Nie inaczej było w starożytności. Znano go na Wschodzie, najpierw wśród Sumerów, później w Persji, Indiach i Chinach. Znali go i wykorzystywali starożytni Egipcjanie, Kreteńczycy, Grecy, Rzymianie. Wykorzystywano go jako środek uśmierzający ból i sprowadzający senność, a także na biegunki. Podawano go jako środek nasenny dzieciom zarówno w czasach starożytnych jak i później w XIX wieku. Mak, znany i wykorzystywany w starożytności, powrócił do łask w XV wieku, kiedy to spopularyzował go Paracelsus.

Z naciętej główki maku, a dokładniej z białego mleczka, które wycieka z naciętej główki, otrzymuje się opium. Wspomniany wcześniej Paracelsus wykorzystał mak przy sporządzaniu laudanum. W XVIII wieku mak, a dokładniej pozyskane z maku opium, wchodziło w skład proszku Dovera. Z kolei na początku XIX wieku, bo w 1804 roku wyodrębniono z opium morfinę. Historia maku wiąże się więc kolejno z nimi wszystkimi — opium, laudanum, proszkiem Dovera i wreszcie morfiną.

W mitologii minojskiej mak związany był z kultem tamtejszej bogini. W mitologii greckiej był atrybutem Demeter oraz jej córki Kory, znanej bardziej pod swoim późniejszym mianem Persefony. Dyskusyjne jest wykorzystywanie maku i jego rola w misteriach eleuzyjskich, związanych z kultem dwóch ostatnich bogiń. Ponadto to był mak atrybutem takich greckich bogów jak Hypnos, Morfeusz, Tanatos oraz bogini nocy, Nyks.

W magii mak związany jest z planetą Saturn.

Literatura

• Mann J., Zbrodnia, magia i medycyna, Toruń 1996.
• Páez A. M., Historia trucizny, Warszawa 2015.
• Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
• McKenna T., Pokarm bogów, Warszawa 2007.
• Cunningham S., Cunningham’s Encyclopedia of magical herbs, 2000.
• Temple R. K. G., Rozmowy z wiecznością, Poznań 1991.
• Kolankiewicz L., Eleusis: oczy szeroko zamknięte, w: Między teatrem a literaturą, Wrocław 2004, str.61.
• Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
• Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.

(aut. Izabela Ozga)