Utopiec
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Rodowód
Utopiec znany był także, w zależności od regionu, jako topielec, topiec, potopiciel bądź utopiciel. Niekiedy utożsamiano go z innym demonem wodnym z mitologii słowiańskiej – wodnikiem.
Utopiec w mitologii słowiańskiej
Czające się nad brzegach jezior i rzek, utopce zachowywały wygląd osoby, którą były za życia. Różnica polegała na tym, że ich ciała były mokre i zniekształcone przez długie przebywanie w wodzie. Wygląd utopców odznaczał się więc takimi cechami charakterystycznymi jak nieproporcjonalna w stosunku do reszty ciała, wielka głowa, niekiedy łyska niekiedy pokryta zielonymi włosami. Ciało utopca było napuchnięte.
Utopce wciągały ludzi wprost w wodne odmęty. Ich ofiarą padali nie tylko ludzie zażywający kąpieli, ale także nieostrożni, którzy podeszli zbyt blisko brzegu. Ofiara utopca zazwyczaj nie miała szans, żeby się uratować. Wszelka pomoc natomiast była wysoce niepożądana, głównie dla pomagającego, ponieważ najczęściej stawał się po prostu kolejną ofiarą utopca.
Utopiec a chrześcijaństwo
Chrześcijaństwo wyraźnie określało rodowód utopca, wiążąc go z diabłem. Ten ostatni miał wstępować w duszę ludzką po śmierci, która w ten sposób stawała się utopcem. Pojawiły się również nowe sposoby na ochronę. Pomagać miała zmówiona przed wejściem do wody modlitwa bądź też noszenie krzyża. Również zarzucony na utopca różaniec mógł uratować życie.
Utopiec w wierzeniach ludowych
Według wierzeń ludowych poza topielcami, samobójcami i kobietami ciężarnymi, które zmarły przed urodzeniem dziecka, dobrymi kandydatami na topielca były także nieochrzczone dzieci, a także dusze grzeszników i niewierzących, którym przyszło pokutować po śmierci.
Literatura
- U. Lehr, Wierzenia w istoty nadzmysłowe, w: „Etnografia Polska”, t. 28, 1861.
- A. Szyjewski, Religia Słowian, Kraków 2003.
- B. Baranowski, W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981.
- T. Ławecki, R. Sypek, M. Turowska-Rawicz, Mitologie świata. Słowianie, Warszawa 2007.
(aut. Izabela Ozga)
