Jerzy Bronisław Braun

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Jerzy Bronisław Braun
Braun.jpeg
Data i miejsce urodzenia 1 września,1901
Dąbrowa Tarnowska
Data i miejsce śmierci 17 października 1975
Rzym
Narodowość Polska


Jerzy Bronisław Braun ur. 1 września 1901 w Dąbrowie pod Tarnowem. Po ukończeniu gimnazjum w Tarnowie studiował na UJ. Od czerwca do sierpnia 1927 był redaktorem naczelnym "Gazety Literackiej", w której publikowała radykalna, lewicująca grupa pisarzy skupiona w Kole Literacko-Artystycznym "Litart". W 1932 założył pismo „Zet", propagujące idee mesjanizmu romantycznego (prowadził je do 1937). Mesjanizm uznał za oryginalną, rdzennie polską najważniejszą w skali europejskiej wartość kulturotwórczą. W książce Metafizyka pracy i życia (1934) polemizował z krytyczną analizą świadomości romantycznej, jaką przeprowadził przed laty Stanisław Brzozowski. W 1938 współtworzył redakcję „Merkuriusza Polskiego Ordynaryjnego" i biuletynu "Agencja Antymasońska".

Politycznie, Braun – żarliwy piłsudczyk – wyrażał poglądy tzw. nacjonalistów legionowych (grupa „Jutro Pracy”) i współredagował zbliżony do nich tygodnik „Merkuryusz Polski Ordynaryjny”; był też współzałożycielem Agencji Antymasońskiej. W Zagadce dziejowej Polski (1937) apelował (do obozów: narodowego i państwowego) o syntezę dziejowych ideałów "Polski Królewskiej” i "Polski Szlacheckiej” oraz „neonacjonalizmu posłanniczego” z „neoimperializmem konstruktywnym”, w celu zbudowania przez Polskę – we współpracy z narodami bałto-słowiańskimi – „katolickiego imperium apostolskiego”.

W czasie okupacji niemieckiej utworzył najpierw konspiracyjną organizację Nowa Polska, z której w 1940 roku wyłonił się ruch społeczno-kulturalny UNIA (z udziałem m.in. Karola Wojtyły), połączony w 1943 ze Stronnictwem Pracy. W czasie Powstania Warszawskiego Braun redagował Barykadę Powiśla. Po porwaniu przez NKDW „16” przywódców Polski Podziemnej, został ostatnim przewodniczącym Rady Jedności Narodowej i p.o. Delegata Rządu RP na Kraj; jako taki, był współautorem Testamentu Polski Walczącej.

Aresztowany podczas próby ucieczki za granicę, po zwolnieniu objął redakcję katolickiego Tygodnika Warszawskiego, lecz ponownie aresztowany wraz z całym zespołem (oraz żoną i bratem) w 1948 roku, wielokrotnie torturowany (stracił prawe oko) i pozbawiony prawa do obrony za „harde” zachowanie, został skazany (1951) na dożywocie, na podstawie dekretu PKWN o wymiarze kary dla „faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców Narodu Polskiego”. Wypuszczony na urlop zdrowotny w maju 1956, został wiceprezesem Związku Literatów Polskich i warszawskiego Klubu Inteligencji Polskiej. Po długich staraniach, w 1965 roku otrzymał paszport i wyjechał do Rzymu, gdzie był audytorem Soboru Watykańskiego II, pisał do L`Osservatore Romano i wygłaszał prelekcje w Radio Watykańskim. Niezwykle aktywny intelektualnie w Europie i Ameryce, opublikował wiele książek w aż pięciu językach. Zmarł w Rzymie 17 października 1975 roku.

Cząstka jego ogromnego dorobku rękopiśmiennego wychodzi na światło dzienne dopiero w ostatnich latach – m.in. Kultura Jutra, czyli Nowe Oświecenie (2001), Nowy świat kultury (2003) i dramat historiozoficzny Europa (2004).

Motywy fantastycznonaukowe pojawiają się u Jerzego Brauna w powieści Kiedy Księżyc umiera. Fantastyczna relacja z życia mieszkańców drugiego globu (Księgarnia Krakowska, W. 1925); w parabolicznych utworach Biały czy żółty ("Światowid" 1925 nr 13-47); Hotel na plaży (F. Hoesick, W. 1927) oraz w pierwszym tomie nie zrealizowanego cyklu Cień Parakleta-Wiktor (F. Hoesick, W. 1932). Kiedy Księżyc umiera. Fantastyczna relacja z życia mieszkańców drugiego globu jest literackim przekładem Zmierzchu cywilizacji zachodniej Oswalda Spenglera, rozszerzonym o motywy-* katastrofizmu kosmicznego i technokratycznego oraz wątek o charakterze mesjanicznym. Przywoływane pojęcia kulturowe, jak również formy opisu środków technicznych, będących własnością mieszkańców Księżyca, dowodzą, iż tragedia srebrnego globu dotyczy w gruncie rzeczy przyszłych losów naszej planety. W aglomeracjach miejskich, w technizacji życia upatruje Braun zagrożenie integralności jednostki, degradację wartości humanistycznych, a w rezultacie postępujące "zmaterializowanie" i dekadentyzm. Ekspresjonistyczna kreacja Miasta Olbrzymów należy do najciekawszych w polskiej literaturze międzywojennej, a opisy zmagań militarnych z użyciem przyszłościowych środków technicznych fascynują do dziś precyzją rysunku i bogactwem zastosowanych form stylistycznych. Jeśli chodzi o elementy prognozy fantastycznonaukowej, autor Hotelu na plaży wykorzystuje motywy i schematy konstrukcyjne pojawiające się na kartach Starej Ziemi Jerzego Żuławskiego, Miasta Światłości Mieczysława Smolarskiego i Ostatniej godziny Tadeusza Konczyńskiego.

Spis treści

Twórczość fantastyczna

Poezja

  • Europa – dramat 1930
  • Najazd Centaurów 1922
  • Oceaniada 1923
  • Dywan rozkwitający 1924
  • Ziemia i niebo 1930
  • Tancerz otchłani 1933
  • Epitafium 1934
  • Ballada o Warszawie 1943
  • Patos przemijania 1959
  • Prometej – Adam 1967
  • Moja Matka 1969
  • Rytmy włoskie 1974
  • Oddech planety 1977

Powieści

  • Hotel na plaży – powieść fantastyczna 1926

Scenariusze filmowe

  • Huragan 1928
  • Pod banderą miłości 1929
  • Mocny człowiek 1929
  • Halka 1930
Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony