Herbert George Wells
Herbert George Wells | |
Data i miejsce urodzenia | 21 września,1866 Bromley |
Data i miejsce śmierci | 13 sierpnia 1946 Londyn |
Narodowość | Anglia |
Ważne dzieła | Wojna światów |
Strona domowa |
Hugo Gernsback, autor określenia science fiction, definiując je i określając program swojego pisma SF napisał, że chodzi mu o takie opowieści, jakie tworzyli Jules Verne, Edgar Allan Poe i Herbert George Wells.
Wells był najbardziej poważanym pisarzem z tej trójki (swoje najsłynniejsze powieści fantastyczne napisał zresztą w pierwszych dziesięciu latach kariery, potem zwrócił się w stronę powieści obyczajowej i historyczno-politycznej); pisarstwo przyniosło mu nie tylko sławę, ale i bogactwo, był podziwiany przez czytelników całego świata, przez takich pisarzy jak T. S. Elliot czy Joseph Conrad.
Herbert George Wells urodził się 21 września 1866 roku w Bromley (hrabstwo Kent) w ubogiej rodzinie. Ojciec pracował w ogrodnictwie i dorabiając grą w krykieta, a gdy to nie wystarczało, matka Wellsa musiała znaleźć pracę jako przełożona służby w majątku Up Park. Skomplikowane złamanie i długotrwałe unieruchomienie w gipsie spowodowało, że chłopiec zetknął się z książkami, których w majątku było wiele i ten przypadek odmienił jego życie.
Spis treści |
Życiorys
W szkole podstawowej młody Wells dał się poznać jako pilny uczeń, dał też wyraz swoim literackim zainteresowaniom redagując szkolną gazetkę; niestety, trudna sytuacja finansowa rodziny zmusiła go do podjęcia pracy zarobkowej. W wieku 14 lat terminował już w sklepie w zawodzie sukiennika, przez pewien czas pracował też jako pomocnik farmaceuty w aptece.
Samokształcąc się uzyskał w tym czasie kwalifikacje pomocnika pedagoga w wiejskiej szkole w Wookey. Tu znacznie powiększył swoją wiedzę w takich dziedzinach jak geologia, chemia czy matematyka. Na egzaminach uzyskiwał najwyższe noty, zaproponowano mu więc stypendium w Normal School of Science, gdzie wykładał biologię wielki propagator darwinizmu Tomasz Huxley. Stypendium (angielskie władze oświatowe stawiały wówczas nieśmiało na kształcenie przyszłych pedagogów nauk ścisłych, zdominowanych przez pedagogów niemieckich) było bardzo skromne, Wells żył w warunkach skrajnego ubóstwa. Cały czas rozwijał swoje zainteresowania, redagując studencki „Science Schools Journal”, w nim właśnie ukazała się w 1988 roku (Wells miał 22 lata) pierwsza i surowa wersja Wehikułu czasu.
Z uczelni Wells musiał zrezygnować (osiągał słabe wyniki w przedmiotach, które go nie interesowały) i podjął pracę w szkole w Wrexham. Skończyło się to dlań dość pechowo: w trakcie zajęć sportowych doznał zmiażdżenia nerki, a przy okazji leczenia stwierdzono początki gruźlicy. Po okresie rekonwalescencji Wells wrócił do Londynu, gdzie w latach 1890-1893 pracował w szkole korespondencyjnej przygotowującej do egzaminów testowych w innych szkołach. Z tej pracy zrodziła się pierwsza publikacja książkowa Wellsa – „Podręcznik biologii” (1893). Jego sytuacja finansowa poprawiła się, w 1891 roku poślubił daleką kuzynkę, Izabelę Marię. Stosunki między małżonkami nie układały się dobrze, a gdy Wells poznał na zajęciach szkolnych Amy Catherine Robbins, rozszedł się z żoną i od 1894 roku rozpoczął życie z Amy w niezalegalizowanym związku.
Rozwijająca się choroba płuc zmusiła go do zrezygnowania z pracy w szkole; podjął wówczas trudną decyzję wyżycia jedynie z pisarstwa. Jego artykuły filozoficzne, a później zwykłe dziennikarskie teksty o życiu i codzienności, zyskały mu pewien rozgłos i uznanie. Wrócił też do pomysłu Wehikułu czasu, który opublikował wreszcie w 1895 roku.
Twórczość
Takie powieści nazywano wtedy romansami naukowymi, jednak dla Wellsa fantastyka miała od początku charakter czysto instrumentalny. Jego twórczość, niosąca fabuły interesujące czytelnika, szybką akcję, miała też warstwę symboliczną i pomimo otoczki SF opowieści te pełne były odnośników do rzeczywistości, wskazówek i pytań natury moralnej czy filozoficznej.
Był bowiem Wells człowiekiem swoich czasów, przełomu XIX i XX wieku, początków nowej ery. Imperium Brytyjskie przeżywało apogeum swego rozkwitu, ale na jego fasadzie pojawiły się pierwsze rysy i oznaki rozpadu. Powoli kończyły się czasy dostatniego i spokojnego panowania królowej Wiktorii. Rozwijał się przemysł, co rusz powstawały nowe wynalazki zmieniające nie do poznania oblicze świata – radio, telefon, automobil, aeroplan, elektryczność; koleje żelazne pokryły siecią całą Europę. Przemysł spowodował niesłychany rozwój miast, zanieczyszczenie środowiska i zmianę krajobrazu, powstanie klasy robotniczej i nowe problemy społeczne. Rodziły się nowe, rewolucyjne idee i ruchy. Odkrycia astronomów pokazały naszą małość wobec ogromu wszechświata, geologia i teoria ewolucji pokazała zaś, jak daleką drogę człowiek ma już za sobą.
Tak przeogromne zmiany musiały wzbudzić niepokój o los człowieka i całego świata. Schyłek wieku, fin de siècle, rodzi często poglądy katastroficzne, apokaliptyczne, co znajduje odbicie i w literaturze, poprzez powstanie utworów opisujących upadek starych porządków, dramat okresu przejściowego i świetlaną, utopijną przyszłość tych, co przetrwają. Zwłaszcza w Anglii, ukojonej dostatkiem długich rządów Wiktorii, powstało wiele takich, kasandrycznych w wymowie utworów, autorstwa Chesneya, Fortha czy Jefferiesa. Wells zgadzał się, że nadchodzi czas wielkich zmian, tym bardziej, że brytyjską gospodarkę nawiedzały od lat 60. XIX wieku cykliczne i coraz cięższe kryzysy. W odróżnieniu jednak do wielu swoich kolegów po piórze, nie miał złudzeń co do przyszłości. Dość powszechna dla fin de siècle aura przygnębienia spowodowała, że jego pierwsze utwory przepełniał pesymizm.
Powieści i opowiadania fantastyczne pisał Wells przez całe swoje życie, ale najwięcej i wszystkie najważniejsze stworzył w ciągu 10 lat od opublikowania Wehikułu czasu w 1895 roku. A zrobił to tak dobrze, że praktycznie podjął i wnikliwie spenetrował prawie wszystkie największe tematy współczesnej science fiction: podróż w czasie, niewidzialność, miniaturyzację i powiększanie, podróże międzyplanetarne, obce cywilizacje i ich inwazję na Ziemię, sztuczne istoty, hibernację itd.
Wehikuł czasu to opowieść o wynalazcy maszyny umożliwiającej podróż w czasie. Wraz z bohaterem poznajemy wellsowską wizję przyszłości ludzkości. Dał w niej wyraz swojemu pesymizmowi – w odległej o tysiące lat przyszłości ludzka cywilizacja chyli się ku upadkowi, podzielona na dekadenckich, zdziecinniałych Elojów, zamieszkujących powierzchnię planety i barbarzyńskich Morloków żyjących w podziemiach. Powieść przyniosła autorowi czytelniczy sukces, Wells ostro zabrał się do pracy i już w 1896 roku ukazała się Wyspa doktora Moreau, zaraz potem Niewidzialny człowiek (1897), Wojna światów (1898), Gdy śpiący się zbudzi (1899) i Pierwsi ludzie na księżycu (1901).
Wyspa doktora Moreau opowiada o wynalazcy, który nie bacząc na moralne i społeczne aspekty swoich badań, przy pomocy chirurgicznych i genetycznych zabiegów tworzy ze zwierząt istoty rozumne, człekopodobne. Lecz natura broni się przed taką ingerencją, powstają wynaturzenia potęgujące cierpienia pacjentów nieodpowiedzialnego uczonego.
Problematyka odpowiedzialności za swoje czyny przez wynalazców, uczonych i w ogóle przez człowieka jest także osią „Niewidzialnego człowieka”. Wynalazca Griffin dokonuje doniosłego odkrycia „niewidzialności”, lecz nie pragnie podarować go ludzkości, a wykorzystuje do własnych celów, zdobycia władzy i bogactwa, co kończy się dlań tragicznie.
Wojna światów to najsłynniejsza powieść Wellsa; doczekała się licznych adaptacji filmowych i radiowych, w tym słynnej audycji Orsona Wellesa w 1938 roku, która wzbudziła autentyczną panikę w Nowym Jorku i świetnego filmu George’a Pala z 1953 roku. Wells postawił w niej pytania o konsekwencje nadmiernego rozwoju techniki wojennej, w wyniku czego może dojść do wojny totalnej i masowej zagłady ludności cywilnej. Jakże trafne były przewidywania Wellsa! W powieści opisuje gazy trujące, wyrzutnie promieni (laser), a więc wynalazki, które pojawią się wiele lat później. Po raz pierwszy pojawił się też temat inwazji Obcych na Ziemię, ludzkość jest wobec nich całkiem bezbronna, dopiero sama przyroda staje w obronie człowieka. Do dzisiaj jest to jedna z najlepszych książek science fiction.
Do problematyki podróży w czasie powrócił HGW w powieści Gdy śpiący się zbudzi. Tym razem autor przeniósł nas w bliższą przyszłość, w XXII wiek, ale nie mniej przerażającą niż w „Wehikule czasu”. A z pewnością bardziej wizjonerską i proroczą. Oto bowiem człowiek odsunął się od przyrody i zamknął w miastach – molochach, tętniących życiem, pełnych zgiełku i trujących wyziewów z fabryk. Człowiek nie liczy się jako jednostka, jego siły i życie podporządkowane są masom. Dzieci przychodzą na świat w wielkich inkubatorach, w mechanicznych żłobkach nie poznają matczynej opieki. Fabryki są zepchnięte do podziemi, a rządzące elity zabawiają się w parkach uciech. Ta powieść to pomost łączący współczesność Wellsa z jego apokaliptyczną wizją końca świata w „Wehikule czasu”. „Gdy śpiący się zbudzi” wywarła spory wpływ na twórców słynnych antyutopii: Zamiatina, Huxleya czy Smolarskiego, wpływ tej powieści widać także w słynnym filmie Fritza Langa „Metropolis”.
Serię klasycznych powieści SF w twórczości Wellsa kończą Pierwsi ludzie na księżycu. To kolejna antyutopia, mroczna i pesymistyczna wizja społeczeństwa podzielonego na ściśle wyspecjalizowane grupy zawodowe. Indywidualne potrzeby jednostki w ogóle się nie liczą.
Pierwsi ludzie… kończą także pierwszy etap twórczości Wellsa, etap przepełniony niewiarą w pomyślne jutro. Mija rok 1901, rozpoczyna się nowy wiek, nowa era i Wells staje doń jakby odmieniony.
W 1901 roku wydaje Wizje przyszłości zawierające jego futurystyczne przewidywaniu dotyczące rozwoju ludzkości. Przewidział w nim dziesiątki, a nawet setki wynalazków, które ułatwią nam życie (od motoryzacji po kuchenki elektryczne z termostatem), przewidział rozwój średniej klasy kapitalistycznej, pośredniej pomiędzy robotnikami a właścicielami (middle class), przewidział powstanie organizacji gospodarczej typu EWG, która pod koniec XX wieku połączy tworzące je państwa w jeden organizm(!!!). A wszystko to „wiedział” przed wybuchem wojen światowych, powstaniem Ligi Narodów czy ONZ.
Wellsa odmieniło nie to, że zapowiadany przez fatalistów, wraz z końcem wieku, zmierzch świata nie nastąpił, lecz to, że uznał za swoje powołanie wskazywanie dróg, które poprowadzą ludzkość ku lepszej przyszłości, a nie przestrzeganie przed złem i upadkiem. Swój program zawarł w innym traktacie-eseju: „Nowoczesnej utopii” z 1905 roku. Ludzkości przewodzą w niej „samurajowie”, arystokraci umysłu, ludzie praktyczni i postępujący zgodnie ze wskazaniami nauki. Istnieje w utworze także kategoria ludzi o najniższych kwalifikacjach, którym zabrania się posiadania potomstwa i żyjących w skrajnej nędzy. Wells odmówił im posiadania jakichkolwiek praw, uważał, że tylko w ten sposób powstrzyma się zalew nędzy.
W 1906 roku napisał W dni komety, gdzie przelatująca w pobliżu naszej planety kometa wyzwala we wszystkich ludziach same dobre siły i pragnienia, a dobrobyt staje się powszechny. Wells doskonale zdawał sobie sprawę, że wszelkie zło i słabość ludzi tkwi w ich umysłach i tylko przebudowując te umysły, dokonując w nich radykalnej zmiany można oczekiwać poprawy warunków bytowania i rozkwitu cywilizacji.
Na kilka lat przed wybuchem pierwszego światowego konfliktu zbrojnego Wells opublikował kilka utworów, w których w wizjonerski sposób przewidział rozwój techniki wojennej. W opowiadaniu „Pancernik na lądzie” (1903) przewidział powstanie broni pancernej, a w „Wojnie w przestworzach” (1908) wojnę totalną prowadzoną przy pomoce sił powietrznych, pancernych, dalekosiężnej artylerii, gdzie całe rejony przemysłowe i miasta legną w gruzach.
W 1914 roku w „Świecie wyzwolonym” uzupełnił tę wizję wprowadzając sztaby ekspertów kierujące dalekimi operacjami wojskowymi i bombę atomową – broń ostateczną. I tu proroczo przewidział, że taki wynalazek przerazi ludzkość, która w obliczu totalnej zagłady dogada się i rozpocznie współpracę.
W jednej z najlepszych swoich książek, utopii Ludzie jak bogowie (1923), Wells opisał obce społeczeństwo doskonałe, w które wdziera się przypadkiem grupa ziemian zachowujących się jak neandertalczycy w kraju cywilizowanym.
Ostatnim utopijnym i niezwykle proroczym utworem Wellsa jest „Kształt rzeczy przyszłych” (1933), w którym „wynalazł” świat alternatywny czy - jak kto woli - historię spekulatywną. Historię, w której przewidział – a był to rok 1933, ale przed dojściem Hitlera do władzy – wybuch II wojny światowej w dniu 5 stycznia 1940 roku (!) w wyniku sporu polsko-niemieckiego o Gdańsk!! Czytając teraz Wellsa powtórnie, miałem wrażenie, że wizjoner z Kentu miał przecieki od stwórcy lub niewidzialnych podróżników w czasie.
Wszystkie utopie Wellsa w jednym różniły się od słynnych utopii jego poprzedników. Tamte (Bacon, More) były przepełnione rustykalizmem, opinią, że tylko praca z ziemią, w zgodzie z naturą wiedzie do dobrobytu.: U Wellsa są to utopie stechnicyzowane, przywiązujące dużą wagę do gospodarki kapitalistycznej.
Inna twórczość
Równocześnie z powieściami SF Wells pisywał powieści obyczajowe, rozpoczynając od The Wheels of Fortune w 1896 roku. Opowiadał w nich o sprawach codziennych, powieści te często były oparte na wydarzeniach z życia samego autora. Bohaterami tych utworów byli zwykli ludzie, sprzedawcy sklepowi, studenci. Powoli proza Wellsa ewoluowała zresztą w stronę traktatów moralno-obyczajowych, politycznych. Wśród nich jeden ma charakter fantastyczny: Sen (1924), w którym wiek XX zostaje opisany z perspektywy wieku czterdziestego. Szczyt działalności edukacyjno-moralizatorskiej Wellsa przypadł na traktat Historia świata (1920). Zawarł w nim, z racji objętości, bardzo uproszczone, własne widzenie historii Ziemi i człowieka, rozpoczynając od powstania planety po rewolucję w Rosji. Książka zdobyła wielką popularność, wokół niej toczyły się zażarte spory nic tylko w środowiskach akademickich.
W końcowej fazie życia, schorowany Wells, piszący już rzadko, powrócił do młodzieńczego pesymizmu i niewiary. W ostatnim swoim dziele, broszurze „Umysł u kresu drogi” (1945), dał wyraz swojej rozpaczy i niewiary w postęp ludzkości. Cóż, właśnie zakończyła się najokrutniejsza z wojen, ziściło się wiele jego przepowiedni, Churchill w Fulham zapowiadał nadejście „zimnej wojny”.
Herbert George Wells zmarł w 1946 roku. Jego pisarstwo przyniosło mu majątek i wielkie uznanie współczesnych, tłumaczono je na wiele języków świata. Także w Polsce, gdzie przed wojną miał mnóstwo swoich zwolenników, że wymienię tylko Jana Parandowskiego, Antoniego Słonimskiego czy Bruno Winawera. Wpływ Wellsa widoczny jest także w trylogii Jerzego Żuławskiego.
Popularność Wellsa wśród współczesnych może się dzisiaj, przy otwartym lekceważeniu przez tzw. poważną krytykę fantastyki, wydać niezrozumiała, ale HGW żył w epoce, w której granica pomiędzy aktualnym stanem wiedzy i możliwościami, a nawet najbardziej wybujałymi fantazjami była bardzo płytka, chwiejna. Co roku dokonywano wówczas epokowych wręcz odkryć i wynalazków, przez co wiara w możliwości nauki dalece wykraczała poza jej możliwości faktyczne. To, co nam wydaje się archaiczne – opisy odkryć dokonywanych w szopach i małych warsztatach – wtedy nikogo nie dziwiło, tak pracowali Daimler, Edison, Curie-Skłodowska. To teraz nad postępem technicznym pracują wielkie korporacje i fundacje naukowe, wówczas geniusz musiał mieć też sprawne dłonie.
Siła wizji Wellsa tkwi też w jego niezwykłej wyobraźni i pomysłowości. Rzadko się powtarzał, nie lubił też poprawiać istniejących już technik, jak na przykład czynił to Verne, ale szukał rozwiązań całkowicie nowatorskich. A pomimo pesymizmu wszechobecnego w jego powieściach, tliła się w nich także maleńka iskierka nadziei, o czym pisał w jednym ze swych listów w 1939 roku: „myślę, że szanse są przeciwko człowiekowi, lecz warto z nimi walczyć”.
Książki o H. G. Wellsie
Cavor
- The First Men in the Moon (1901) Pierwsi ludzie na księżycu
H. G. Wells' Time Machine Universe
- The Time Machine (National Observer serial version) (1894) [opowiadanie]
- The Time Machine (1895) Wehikuł czasu, także w zbiorach: Opowieści fantastyczne, Kraina ślepców, w: Niewidzialny człowiek
- The Final Men (1895) [opowiadanie]
- Time Traveling (fragm The Time Machine) (1895) [opowiadanie]
- The Definitive Time Machine (1987) zbiór opowiadań
- The Time Machine (2008) [opowiadanie] z Chris Sasaki
- Alternate Ending: The Last Voyage of the Time Machine (2009) [opowiadanie]
- Cancelled Episode: The Return of the Time Traveller (2009) [opowiadanie]
- The Time Traveller (2011) [opowiadanie]
- Battling the Morlock (2011) [opowiadanie]
The Invisible Man
- The Invisible Man (1897) Niewidzialny człowiek także w zbiorach: Opowieści fantastyczne, Kraina ślepców, w: Niewidzialny człowiek
- The Invisible Man (1977) [opowiadanie] z T. S. Gregory
- The Invisible Man (adapted) (1995) z Malvina G. Vogel
The War of the Worlds
- The Crystal Egg (1897) [opowiadanie] Kryształowe jajko Dookoła Świata 130 1956 - Dookoła Świata 131 1956, Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze, Opowiadania fantastyczne
- From The War of the Worlds (1974) [opowiadanie]
- The War of the Worlds (1978) [opowiadanie] z Lawrence Tamblyn
- The War of the Worlds (1998) [opowiadanie] z Bob Blaisdell
- The War of the Worlds (2007) [opowiadanie] z Chris Sasaki
- The War of the Worlds, Plus Blood, Guts and Zombies (2010) z Eric S. Brown
- War of the Worlds (2011) [opowiadanie] z Kathryn Lay
- The War of the Worlds (1897) Wojna światów
Powieści
- The Wonderful Visit (1895) Cudowny gość
- The Island of Dr. Moreau (1896) Wyspa doktora Moreau, w: Niewidzialny człowiek
- When the Sleeper Wakes (1899) Gdy śpiący się zbudzi lub Śpiący przebudzony
- The Sea Lady (1902) Syrena
- The Food of the Gods (1904) inny tytuł: The Food of the Gods And How It Came to Earth (1904) Pokarm bogów
- A Modern Utopia (1905) Współczesna utopia
- In the Days of the Comet (1906) W dni komety
- The War in the Air (1908) Wojna w przestworzu, Wojna w przestworzach
- The World Set Free (1914)
- God the Invisible King (1917)
- Joan and Peter (1918) Janka i Piotr
- Men Like Gods (1923) Ludzie jak bogowie
- The Dream (1924) Sen
- Mr. Blettsworty on Rampole Island (1928) Wyspa wariatów
- The Shape of Things to Come (1933)
- Things to Come (1935)
- The Croquet Player (1936) Gracz w krokieta
- Star Begotten (1937)
- The Holy Terror (1939)
- All Aboard for Ararat (1940)
- The War of the Worlds (2012) Wojna światów
- The Time Machine (2012) Wehikuł czasu, w: Niewidzialny człowiek
Zbiory opowiadań
- The Stolen Bacillus and Other Incidents (1895)
- Select Conversations with an Uncle (1895)
- The Plattner Story and Others (1897)
- Thirty Strange Stories (1897)
- Tales of Space and Time (1899)
- Twelve Stories and a Dream (1903)
- The Country of the Blind and Other Stories (1911)
- The Door in the Wall and Other Stories (1911)
- Tales of Life and Adventure (1923)
- The Country of the Blind (1923)
- Tales of Wonder (1923)
- The Empire of the Ants and Other Stories (1925)
- The Obliterated Man and Other Stories (1925)
- The Stolen Bacillus and Other Stories (1925)
- The Short Stories of H. G. Wells (1927)
- The Stolen Body and Other Tales of the Unexpected (1931)
- The Favorite Short Stories of H. G. Wells (1937)
- Short Stories: First Series (1940)
- The Man Who Could Work Miracles (1943)
- The Time Machine and Other Stories (Penguin version) (1946)
- The Country of the Blind and Other Stories (1947)
- 28 Science Fiction Stories of H.G. Wells (1952)
- Tales of the Unexpected (1954)
- Selected Short Stories (1958)
- De Tijdmachine en Andere Verhalen (1959)
- Best Stories of H. G. Wells (1960)
- The Time Machine and Other Stories (Scholastic version) (1963)
- The Valley of Spiders (1964)
- The Inexperienced Ghost and Nine Other Stories (1965)
- The Cone (1965)
- Best Science Fiction Stories of H. G. Wells (1966)
- Early Writings in Science and Science Fiction (1975)
- The Time Machine (collection) (1976)
- The Empire of the Ants (and Other Stories) (1977)
- The Man With a Nose and Other Uncollected Short Stories of H. G. Wells (1984)
- The Country of the Blind and Other Science-Fiction Stories (1997)
- The Inexperienced Ghost (1998)
- The Red Room and Other Stories (1998)
- Selected Stories of H. G. Wells (2004)
- The Country of the Blind (2005) Kraina ślepców
- The Stolen Bacillus (2005)
- The Country of the Blind, and Other Stories (2006)
- The Man Who Could Work Miracles (2006) inny tytuł: A Dream of Armageddon: The Complete Supernatural Tales (2009)
- A Porta no Muro (2010)
- Man Who Could Work Miracles and Things to Come (2010)
- H. G. Wells: Tales of the Weird and Supernatural (2011)
- The Door in the Wall (2011)
- Complete Short Story Omnibus (2011)
- The Country of the Blind: and Other Science Fiction Stories (2011)
- The Wife of Sir Isaac Harman & The Dream (nieznana)
- Joan and Peter and The Country of the Blind (nieznana)
- Cztery nowele grozy 2013
- Opowiadania fantastyczne tom 1 2021
- Opowiadania fantastyczne tom 2 2022
Omnibusy
- A Quartette of Comedies (1928)
- The Scientific Romances of H. G. Wells (1933)
- Stories of Men and Women in Love (1933)
- Seven Famous Novels (1934) inny tytuł: Seven Science Fiction Novels of H. G. Wells (1950)
- Two Film Stories:Things to Come, Man Who Could Work Miracles (1940)
- Tono-Bungay and A Modern Utopia (1953)
- The Time Machine and The Man Who Could Work Miracles (1953)
- The War of the Worlds and The Time Machine (1956)
- Three Prophetic Novels of H. G. Wells (1960)
- The Invisible Man / The War of the Worlds (1962)
- War of the Worlds, the Time Machine and Selected Short Stories (1963)
- Three Novels (1963)
- The War in the Air, In the Days of the Comet, and The Food of the Gods (1963)
- The Time Machine / The War of the Worlds (1964)
- The Time Machine & The War of the Worlds (1968)
- The Time Machine / The War of the Worlds: A Critical Edition (1977) z Frank D. McConnell
- The Island of Dr. Moreau (novelization and original novel) (1977) z Ron Goulart
- The Collector's Book of Science Fiction by H. G. Wells (1978)
- Three Novels of the Future (1979)
- Three More Novels of the Future (1981)
- The Time Machine and The Invisible Man (1984)
- The Works of H.G. Wells (1994)
- Four Complete Novels (1994)
- The Science Fiction: Volume 1 (1995) [omnibus]
- The Time Machine / The Island of Doctor Moreau (1996)
- The Science Fiction: Volume 2 (1996)
- The Invisible Man & The Time Machine (1997)
- Five Great Novels (2004)
- H. G. Wells Collection: War of the Worlds And the Time Machine (2006)
- The First Men in the Moon and The Sea Lady (2010)
- The Invisible Man and the War of the Worlds (2010)
- The Time Machine, The Invisible Man, The War of the Worlds (Everyman's Library (Cloth)) (2010)
- H. G. Wells Classic Collection (2010)
- H. G. Wells Classic Collection II (2011)
- War of the Worlds & The Time Machine (2012)
- The First Men in the Moon, The World Set Free and Short Stories (nieznany)
- The New Machiavelli and The Food of the Gods (nieznany)
- Kipps & The Research Magnificent (nieznany)
- Mr. Britling Sees It Through and In the Days of the Comet (nieznany)
- The Invisible Man, The Secret Places of the Heart and God the Invisible King (nieznany)
- The History of Mr. Polly & The War in the Air (nieznany)
- The Sleeper Awakes & Men Like Gods (nieznany)
- Love and Mr. Lewisham & Marriage (nieznany)
- Trzy opowiadania 2021 (zbiór polski)
Zredagowane antologie
- The Book of Time (2011) z Richard A. Lupoff
Chapterbooks
- The Star (1913)
- Country of the Blind (1915)
- The Adventures of Tommy (1928)
- The Man Who Could Work Miracles (1931)
- Man Who Could Work Miracles: A Film Story Based on the Material Contained in His Short Story (1936)
- The Treasure in the Forest (1936)
- The Camford Visitation (1937)
- The Final Men (1940)
- The Happy Turning: A Dream of Life (1945)
- The Desert Daisy (1957)
- A Story of the Days to Come (1976)
- The Invisible Man (1977) z T. S. Gregory
- The War of the Worlds (1978) z Lawrence Tamblyn
- The Island of Dr. Moreau (1978) z Michael Kerr
- The Time Machine (adapted) (1978) z Lawrence Tamblyn
- The War of the Worlds (1998) z Bob Blaisdell
- The War of the Worlds (2007) z Chris Sasaki
- The Time Machine (2008) z Chris Sasaki
- A Story of the Stone Age (2009)
- War of the Worlds (2011) z Kathryn Lay
Nonfiction
- Floor Games (1911)
- The Outline of History (1920)
- The Early H. G. Wells (1961) z Bernard Bergonzi
- H. G. Wells in Love: Postscript to an Experiment in Autobiography (1984) z G. P. Wells
- Experiment in Autobiography: Discoveries and Conclusions of a Very Ordinary Brain (Since 1866) (1984)
- H. G. Wells: A Sketch of His Life and Works (2005)
Opowiadania
- The Desert Daisy (1878)
- A Tale of the Twentieth Century (1887)
- A Vision of the Past (1887)
- A Talk with Gryllotalpa (1887) [jako Septimus Browne]
- The Chronic Argonauts (1888)
- The Devotee of Art (1888)
- The Man of the Year Million (1893)
- The Flying Man (1893) inny tytuł: The Advent of the Flying Man (1893) - Latający człowiek Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Triumphs of a Taxidermist (1894) - Triumfy taksydermisty Opowiadania fantastyczne tom 2
- In the Modern Vein: An Unsympathetic Love Story (1894) inny tytuł: A Bardlet's Romance (1894)
- The Stolen Bacillus (1894) - Skradziony bakcyl Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Thumbmark (1894)
- The Hammerpond Park Burglary (1894) - Kradzież w parku Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Jilting of Jane (1894) - Porzucona Jane Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Flowering of the Strange Orchid (1894) inny tytuł: The Strange Orchid (1894) Tajemniczy kwiat Feniks 01 (01) 1984 lub Kwitnienie dziwnej orchidei Cztery nowele grozy, Opowiadania fantastyczne tom 2
- In the Avu Observatory (1894) Obserwatorium w Avu Dookoła Świata 132 1956, SFanzin 01 (01) 1980, Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Diamond Maker (1894) Wytwórca diamentów Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze lub Twórca diamentów Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Treasure in the Forest (1894) - Skarb w lesie Opowiadania fantastyczne tom 2
- Through a Window (1894) inny tytuł: At a Window (1894) - Przez okno Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Lord of the Dynamos (1894) - Mechaniczny bóg HYNH+ Vol. III. Nr 1/2 (zima-wiosna 2020)
- The Thing in No. 7 (1894)
- A Deal in Ostriches (1894)
- Æpyornis Island (1894) Wyspa Aepyornisa, Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze
- The Moth (1895) inny tytuł: A Moth—Genus Novo (1895) - Ćma Cztery nowele grozy
- The Argonauts of the Air (1895) Zdobywcy przestworzy, Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze lub Argonauci powietrza Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Lord of Dynamos (1895) Mechaniczny bóg HYNH+ Vol. III. Nr 1/2 (zima-wiosna 2020)
- The Reconciliation (1895) inny tytuł: The Bulla (1895)
- A Misunderstood Artist (1895)
- The Man with a Nose (1895)
- The Temptation of Harringay (1895) Kuszenie Harringaya, Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze, Skradzione ciało, Opowiadania fantastyczne
- The Remarkable Case of Davidson's Eyes (1895) inny tytuł: The Story of Davidson's Eyes (1895) Cudowny wzrok pana Davidsona, Opowieści fantastyczne, Odgłosy 16 (1360) 1984, W czwartym wymiarze lub Niezwykły przypadek oczu Davidson’a Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Grey Man (1895)
- Pollock and the Porroh Man (1895)
- A Catastrophe (1895)
- The Cone (1895)
- The Purple Pileus (1896)
- The Rajah's Treasure (1896)
- A Slip Under the Microscope (1896)
- Under the Knife (1896)
- The Red Room (1896) inny tytuł: The Ghost of Fear (1896) - Czerwony pokój Opowiadania fantastyczne tom 2
- The Plattner Story (1896) W czwartym wymiarze; Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze
- The Story of the Late Mr. Elvesham (1896) Historia pana Elveshama, Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze
- In the Abyss (1896) W głębinie lub W otchłani; Opowieści fantastyczne, Atak z głębiny, W czwartym wymiarze, Skradzione ciało, Opowiadania fantastyczne
- The Lost Inheritance (1896)
- The Apple (1896) - Jabłko Skradzione ciało, Opowiadania fantastyczne
- The Sea-Raiders (1896) Atak z głębiny, Atak z głębiny, W czwartym wymiarze lub Morscy Najeźdźcy Opowiadania fantastyczne tom 2
- Le Mari Terrible (1897)
- Stories of the Stone Age (1897)
- A Story of the Stone Age (1897)
- The Presence by the Fire (1897)
- Mr. Marshall's Doppelganger (1897)
- The Star (1897) Gwiazda; Opowieści fantastyczne, Droga do science fiction 1, Łowca wyobraźni 1 (1) 1998, Cztery nowele grozy, W czwartym wymiarze, Opowiadania fantastyczne tom 2, Po katastrofie 2
- The Man Who Could Work Miracles (1898) Człowiek, który czynił cuda; Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze lub Człowiek, który robił cuda Opowiadania fantastyczne
- Mr. Ledbetter's Vacation (1898)
- Miss Winchelsea's Heart (1898)
- The Stolen Body (1898) - Skradzione ciało Skradzione ciało, Opowiadania fantastyczne
- Jimmy Goggles the God (1898)
- Walcote (1898)
- A Story of the Days to Come (1899)
- Mr. Brisher's Treasure (1899)
- A Vision of Judgement (1899)
- Mr. Skelmersdale in Fairyland (1901)
- A Dream of Armageddon (1901) - Sen o Armageddonie Cztery nowele grozy
- The New Accelerator (1901) Nowy akcelerator; Opowieści fantastyczne, Droga do science fiction 2, W czwartym wymiarze lub Eliksir przyspieszający Opowiadania fantastyczne
- Filmer (1901) Filmer; Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze
- The Loyalty of Esau Common (1902)
- The Inexperienced Ghost (1902) Niedoświadczony duch w: O duchach. Opowieści prawdziwe lub Niewydarzony duch w: Opowieści fantastyczne; Duchy, zjawy, upiory lub Niedoświadczone widmo Kwazar 03 (27) 1986, W czwartym wymiarze, Opowiadania fantastyczne
- Mr Skelmersdale in Fairyland (1903)
- The Valley of Spiders (1903) Dolina pająków; SFera 5/2003, Skradzione ciało, Opowiadania fantastyczne
- The Truth About Pyecraft (1903) Prawda o Pyecrafcie; Opowieści fantastyczne, W czwartym wymiarze
- The Magic Shop (1903) Magiczny sklep; Opowieści fantastyczne, Nie z tej ziemi, W czwartym wymiarze
- The Land Ironclads (1903)
- The Country of the Blind (1904) Kraina ślepców; Opowieści fantastyczne, Kraina ślepców, W czwartym wymiarze, Opowiadania fantastyczne
- The Empire of the Ants (1905) Królestwo mrówek Dookoła Świata 126 1956 - Dookoła Świata 127 1956, Opowieści fantastyczne, Opowiadania fantastyczne, Opowiadania fantastyczne
- The Door in the Wall (1906) Furtka w murze; Opowieści z dreszczykiem, Coś na progu 02 (7) 2013
- A Moonlight Fable (1909)
- The Beautiful Suit (1909) inny tytuł: The Moonlight Fable (1909)
- My First Aeroplane (1910)
- Little Mother Up the Mörderberg (1910) Z mateczką na Mörderbergu; Kraina ślepców, W czwartym wymiarze, Opowiadania fantastyczne
- The Obliterated Man (1913)
- The Sad Story of a Dramatic Critic (1915)
- The Story of the Last Trump (1915)
- The Wild Asses of the Devil (1915) Diabelskie dzikie osły; Czarnoksiężnicy z Dziwacznego Grodu, Czarnoksiężnicy z Krainy Osobliwości
- Peter Learns Arithmetic (1918)
- The Invasion from Mars (1920)
- This Misery of Boots (1923)
- The Pearl of Love (1925)
- The Adventures of Tommy (1928)
- The Queer Story of Brownlow's Newspaper (1932)
- The Camford Visitation (1937)
- Answer to Prayer (1937)
- The Happy Turning: A Dream of Life (1945)
- The Island of Dr. Moreau (1978) z Michael Kerr
- The Time Machine (1981) z Betty Ren Wright
- The End of Things (2007) z Michael Swanwick
Inna twórczość
- The Wheels of Chance (1896)
- Love and Mr. Lewisham (1900) Miłość i pan Lawisham
- Kipps, the Story of a Simple Soul (1905) inny tytuł: The Wealth of Mr. Waddy (1969)
- Tono-Bungay (1908)
- Ann Veronica (1909) Anna Weronika
- The History of Mr. Polly (1910) Historia pana Polly
- The New Machiavelli (1911) Nowy Machavelli
- Marriage (1912)
- The Passionate Friends (1913)
- The Wife of Sir Isaac Harman (1914)
- The Research Magnificent (1915)
- Bealby; a Holiday (1915)
- Boon, The Mind of the Race, The Wild Asses of the Devil, and the Last Trump (1915)
- Mr. Britling Sees It Through (1916)
- The Soul of a Bishop (1917)
- The Undying Fire (1919) Nieśmiertelny ogień
- The Outline of History(1920) Historia świata
- A Short History of the World (1922) Krótka historia świata
- The Secret Places of the Heart (1922)
- Christina Alberta's Father (1925) Ojciec Krystyny Alberty
- Meanwhile (1927)
- The King Who Was a King (1929)
- The Autocracy of Mr. Parham (1930)
- The Bulpington of Blup (1932)
- Brynhild (1937)
- Apropos of Dolores (1938) Dolores
- The Brothers (1938)
- Babes in the Darkling Wood (1940)
- You Can't Be Too Careful (1941)
Cytaty
- "Zwierzę potrafi być zawzięte i przebiegłe, ale na to, by kłamać w żywe oczy, trzeba być stuprocentowym człowiekiem".
Herbert George Wells "Wyspa doktora Moreau"
- "A kiedy sprawy tak się układają, że ludzie zaczynają odczuwać konieczność działania, zaraz znajdują się słabi albo tacy, co słabną na samą myśl o potrzebie ruszenia mózgiem, i zawsze wykombinują taką religię, co zabrania wszystkiego, górnolotną i głoszącą ufność i pokorę wobec prześladowców i poddanie się woli Stwórcy!"
Herbert George Wells "Wojna światów"