Bursztyn

Z encyklopediafantastyki.pl
Wersja I.ozga (dyskusja | edycje) z dnia 15:47, 13 maj 2017
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
LEKSYKON FANTASTYKI
fiction

BURSZTYN — „kamień”, powstający z kopalnej żywicy drzew iglastych, znany także z historii wierzeń.

Nazwa

Bursztyn to po grecku elektron. W Chinach jego nazwa - hubo - oznacza dosłownie duszę tygrysa. Jego staropolska nazwa to jantar. Po niemiecku brzmi bornstein, co oznaczało płonący kamień.

Rodowód

W mitologii greckiej bursztyn uchodził za łzy Heliad, córek słońca, Heliosa, które opłakiwały śmierć swojego brata Faetona, a także za łzy Meleagryd, które także opłakiwały śmierć brata, Meleagra. W mitologii skandynawskiej również powstaje z łez, łez bogini Freyi, przez swojego męża, boga Oda również powiązanej ze słońcem. Powszechne było przekonanie, zarówno w folklorze jak w i mitologii, iż bursztyn powstał z żywicy. Pierwsze z wierzeń płynnie przechodzi w drugie. I tak łzy Heliad, obróconych przez bogów w topole, zamieniają się w żywicę. Z kolei Rzymianie wierzyli, że źródłem bursztynu jest mocz rysia.

Chińczycy wierzyli, że dusza tygrysa po śmierci obraca się w bursztyn. Stąd jego chińska nazwa, hubo, oznacza duszę tygrysa.

Miejsce

Za miejsce wydobycia bursztynu uchodziła legendarna rzeka Eurydos. Według wierzeń miała ona swój początek w Kraju Hiperborejczyków, a więc tam, skąd na północ wiódł rzeczywisty szlak bursztynowy. Bursztyn wiązano z tą mityczną krainą, a także z północą.

Charakterystyka

W Grecji wiązany był ze słońcem. Z bursztynu sporządzano amulety. Miał odstraszać złe duchy. Wierzono, że zawiera w sobie uwięziony blask słoneczny. Symbolicznie wiązany z długowiecznością. Znalazł zastosowanie także w medycynie ludowej, gdzie uchodził za skuteczny środek na bóle i choroby gardła.

Literatura

  • Słownik sterotypów i symboli ludowych, t. 1, pod red. Bartmiński J., Lublin 1996.
  • Scott C., Encyclopedia of Crystal, Gem & Metal Magic, St. Paul 1996.
  • Nozedar A., The illustrated signs & symbols sourcebook. An A to Z compendium of over 1000 designs, New York 2010.
  • Malinowski G., Zwierzęta i rośliny w Geografii Strabona, Wrocław 1999.
  • Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
  • Eberhard W., Symbole chińskie. Słownik, Kraków 1996.
  • Immacolata M. M. ,Mity i magia ziół, Kraków 2006.
  • Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
  • Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław. 2008.

(aut. Izabela Ozga)

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony