Borys Sztern

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Borys Sztern
Sztern.jpeg
Data i miejsce urodzenia 14 lutego,1947
Kijów
Data i miejsce śmierci 6 listopada 1998
Narodowość Rosja
Ważne dzieła Skazki Zmieja Gorynycza, Efiop, ili posliednij iz KGB, Zapiski dinozawra
Nagrody
Wielki Pierścień, Aelita

, EuroCon , Brązowy Ślimak , Strannik

Strona domowa


Borys Sztern.

Rosyjski pisarz, jeden z najbardziej znanych przedstawicieli "czwartej fali" rosyjskiej sf.

Urodził się w 1947 r. w Kijowie.

Ukończył studia filologiczne w Odessie; miasto to stało się miejscem akcji wielu utworów pisarza.

Na początku lat siedemdziesiątych, gdy pełnił służbę wojskową pod Leningradem, oddalił się bez zgody przełożonych z jednostki po to tylko, by spotkać się z Borysem Strugackim, mającym na Szterna wielki wpływ.

Pierwsza publikacja – humoreska „Психоз” („Psychoza”) – miała miejsce w 1975 r. Wkrótce potem zaczęła się długoletnia współpraca pisarza z miesięcznikiem „Химия и жизнь”, w którym do roku 1990 ukazywało się większość jego tekstów.

Pierwsza książka – zbiór opowiadań „Чья планета” („Czyja planeta”) – ukazała się w roku 1987, zdobywając nagrodę „Start”, przyznawaną za najlepszy debiut.

Sztern twierdził, że fantastyka nie jest literaturą, lecz odczuwaniem rzeczywistości, i że pisarze fantaści w ogóle nie istnieją, istnieją zaś dobrzy i źli pisarze. Pisał to, na co miał akurat ochotę – bajki, fantastykę, realizm, satyrę, poezję. Faktycznie – czytelnik, spodziewający się fantastyki znanej mu z utworów innych pisarzy, srodze się zawiedzie: często element fantastyczny w prozie Szterna jest na tyle dobrze ukryty, że odnalezienie nastręcza nie lada problem. Z reguły mamy do czynienia z niezrozumiałą rzeczywistością, do której próbują dostosować się rzucone w jej objęcia postaci.

Świetnym na to przykład stanowi mikropowieść „Записки динозавра” („Zapiski dinozaura”). Opisuje w niej Sztern dzień z życia redakcji pewnego naukowego pisma. Gdzie tu fantastyka? Co może być w tym fantastycznego? Może to, że główny redaktor uzyskał możliwość wydawania tego pisma dzięki zaprzedaniu duszy diabłu (dusza i nauka, diabeł i komunistyczny opór materii)? I to, że prawdopodobnie tego właśnie dnia Rogaty upomni się o swoją część umowy, i że czyni to w sposób może nieporadny, ale, co trzeba przyznać, w sposób niejednokrotnie widowiskowy? A może to, że ludzkość wylądowała już na Marsie, i jeden z kosmonautów, który dostąpił tego zaszczytu jako pierwszy człowiek, jest tego dnia gościem redakcji? A może to, że ekipę telewizyjną, która ciągnie w ślad za kosmonautą, najprawdopodobniej zaatakowało UFO? A może wreszcie to, że wspomniany Naczelny zawdzięcza swą długowieczność (w dobrej formie tak fizycznej, jak i intelektualnej) tajemniczej katastrofie, która miała przed laty miejsce w laboratorium zajmującym się badaniami nad energią jądrową?

Jeśli już osadzał Sztern akcję swych tekstów w fantastycznej (kosmicznej!) scenerii, to wciąż pozostawał sobą. Dla przykładu, w cyklu opowiadań o inspektorze Bel Amorze zabawiał się konwencją, parodiując – w stylu a’la Robert Sheckley – kosmiczną fantastykę i opowieści o ludziach, robotach i obcych.

Jest też Sztern autorem dwóch pełnowymiarowych powieści. Pierwsza z nich, „Эфиоп, или Последний из КГБ” („Etiop, albo Ostatni z KGB”) z 1997 r., rok później nagrodzona przez Borysa Strugackiego statuetką Brązowego ślimaka, uhonorowana także nagrodą Strannika, to całkowicie zwariowana historia o próbie wyhodowania afrykańskiego Puszkina, wśród bohaterów której przewijają się m.in. Bułat Okudżawa, papież, Benito Mussolini oraz Antoni Czechow, który dożył 1944 roku. Druga to „Вперёд, конюшня! (Записки Непостороннего Наблюдателя)” („Naprzód, stajnio! Zapiski Niepostronnego Obserwatora”), którą najkrócej można by określić jako fantastykę futbolową.

Wydania drugiej z wymienionych powieści Sztern nie doczekał, ukazała się bowiem w roku 2002, cztery lata po jego śmierci.


Spis treści

Bibliografia

Przygody inspektora Bel Amora

  • Czja płanieta?, 1980 (opowiadanie)
  • Spasat' czełowieka (Nieobchodimoje dopołnienije k triem zakonom Azimowa), inny tytuł: Czełowiek - eto... (Nieobchodimoje dopołnienije k triem zakonom Azimowa), 1983 (opowiadanie)
  • Dosmotr-1, inne tytuły: Dieło - tabak; Dosmotr; Riejs tabacznogo kontrabandista; Tamożennyj dosmotr; Dosmotr-1, 1982 (opowiadanie)
  • Dosmotr-2, 1993 (opowiadanie)
  • Kto tam?, 1990 (mikropowieść)
  • Tuman w diesantnom botinkie, inne tytuły: Tuman w baszmakie; Tuman w botinkie, 1993 (opowiadanie)
  • Żena ot Kardanwała. Apokrif po Gierodotu, 1998 (opowiadanie)
  • Wpieriod, koniusznia! (Zapiski Niepostoronniego Nabliudatiela), 2002 (powieść)

Opowiadania produkcyjne

  • Proizwodstwiennyj rasskaz № 1, 1987 (opowiadanie), Opowiadanie produkcyjne № 1 Fantastyka 09 (72) 1988
  • Proizwodstwiennyj rasskaz № 2, 2011 (opowiadanie)

Bajki smoka Gorynycza

  • Gorynycz, 1985 (opowiadanie)
  • Kaszczej Biessmiertnyj - poet biesow. iz poeticzeskich skazok Zmieja Gorynycza, inny tytuł: Biezy, ili W pogonie za biessmiertijem, 1993 (opowiadanie)
  • Iwan-Durak, ili Wasilisa Priekrasnaja. Iz istoriczeskich skazok Zmieja Gorynycza, inne tytuły: Iwan-Durak i Wasilisa Priekrasnaja; Iwan-Durak, ili Posliednij iz KGB, 1995 (opowiadanie)
  • Riekwijem po Saljeri. Iz muzykal'nych opusow Zmieja Gorynycza, 1993 (opowiadanie)
  • Ostrow Zmieinyj, ili Fłot nie podwiediot! Dwuchaktnaja fantasticzeskaja wojenno-morskaja pjesa Zmieja Gorynycza, inny tytuł: Madiemuaziel' Biel Amor - docz inspiektora Biel Amora, ili Ostrow Zmieinyj, ili Fłot nie podwiediet, ili Fłot propjem, no nie sdadim!, 1993 (opowiadanie)
  • Lisz' by nie było wojny, ili Kratkij kurs socrealizma. Iz politiczeskich skazok Zmieja Gorynycza, 1993 (mikropowieść)
  • Żelieznyj czełowiek, ili Poka baraban jeszczo wiertitsia. Iz tieliewizionnych rieportażej Zmieja Gorynycza, 1996 (opowiadanie)
  • Da zdrawstwujet Niniel'! Iz archeołogiczeskich skazok Zmieja Gorynycza, inny tytuł: Miszel' i Masza, ili Da zdrawstwujet Niniel'!, 1996 (mikropowieść)

Powieści

  • Efiop, ili Posliednij iz KGB, inny tytuł: Efiop, 1997

Mikropowieści

  • Zapiski dinozawra, 1990
  • Wtoroje ijulia czetwiortogo goda (pod pseud. "Somerset Moem' i "Momerset Soem", weszła w skład powieści Efiop), 1994

Opowiadania

  • Psichoz. scienki w konce kwartała, 1975
  • Fokusniki, 1976, Sztuczki Nowa Fantastyka 03 (222) 2001
  • Biezumnyj korol', inny tytuł: Sumasszedszij korol', 1977, Szalony król Ogniska światów. Szalony król.
  • Dom, 1980, Dom Problemy 11-12 (543-544) 1991, Science Fiction 10 (20) 2002
  • Died Moroz, 1983, Dziadek Mróz Fantastyka 12 (75) 1988
  • Niedostajuszczeje zwieno, inny tytuł: Niedostajuszczeje zwieno, ili Wtoraja smiert' inspiektora Biel Amora, 1985
  • Gołaja diewka, ili Obnażennaja s kuwszinom, inny tytuł: Gałatieja, 1986
  • Otpusti domoj, inny tytuł: Zagadka Cziornogo moria, 1987
  • Wopli, 1989
  • Szestaja gława "Don Kichota", 1990
  • Powiestka, 1991
  • Ryba liubwi, 1991
  • Prawdiwyje istorii ot Zmieja Gorynycza, 1994
  • Słowo o brażnikie, woszedszem w raj. Apokrif (weszlo w skład powieści "Efiop"), 1995

Zbiory opowiadań

  • Czja płanieta?, 1987
  • Dom, 1989
  • Ryba liubwi, 1991
  • Skazki Zmieja Gorynycza, 1993
  • Prikliuczenija inspiektora Biel Amora, 1994
  • Zapiski dinozawra, 1995
  • Ostrow Zmieinyj, 1996

Nagrody

  • Wielki Pierścień, 1987, opowiadanie (Proizwodstwiennyj rasskaz № 1)
  • Aelita, 1989, nagroida "Start" (Czja płanieta?)
  • EuroCon, 1994, najlepszy pisarz
  • Brązowy Ślimak, 1995, opowiadanie (Kaszczej Biessmiertnyj - poet biesow. iz poeticzeskich skazok Zmieja Gorynycza)
  • Strannik, 1995, opowiadanie (Kaszczej Biessmiertnyj - poet biesow. iz poeticzeskich skazok Zmieja Gorynycza)
  • Brązowy Ślimak, 1997, mikropowieść (Da zdrawstwujet Niniel'! Iz archeołogiczeskich skazok Zmieja Gorynycza)
  • Strannik, 1998, Paladyn fantastyki
  • Strannik, 1998, powieść (Efiop, ili Posliednij iz KGB)
  • Brązowy Ślimak, 1998, powieść (Efiop, ili Posliednij iz KGB)

Linki zewnętrzne

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony