Beltane

Z encyklopediafantastyki.pl
Wersja I.ozga (dyskusja | edycje) z dnia 23:02, 26 kwi 2015
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
LEKSYKON FANTASTYKI
fiction

BELTANE – obok Samhain drugie z najważniejszych świąt w celtyckim kalendarzu, wyznaczające drugą połowę roku i początek lata, obchodzone było w wigilię 1 maja.

Nazwa

Beltane, znane także pod swoją irlandzką nazwą jako Beltaine, bierze swoją nazwę od irlandzkich słów bel, znaczącego jasny oraz tene czyli ogień. Jest więc Beltane dosłownie jasnym ogniem. Pierwszy człon nazwy tego święta – bel – związany jest etymologiczny z bogiem Belem, znanym na kontynencie, w Galii, jako Belenos.

Charakterystyka

Nie tylko etymologia, ale także charakter święta Beltane, związany jest z bogiem Belem, czy też Belenosem, związanym ze słońcem, uzdrawieniem, życiem i śmiercią. Beltane, z racji nadchodzącego lata i budzącej się do życia przyrody, było świętem odrodzenia. Był to czas, kiedy bydło można było zapędzić na pastwiska. W wigilię tego święta – w noc z 30 kwietnia na 1 maja – otwierała się granica między światem ludzi i zaświatami.

W noc poprzędzającą 1 maja lepiej było nie wychodzić z domu. Był to czas istot z tamtego świata. Walijski Mobinogion a konkretniej opowieść o trzech plagach Brytanii – historia o Lludd i Llevelsie – wspomina o walczących smokach. Krzyk jednego z tych potworów miał być brzemienny w skutki. Słysząc go ludzie bledli i tracili siły, bezpłodność dotykała kobiety i przyrodę, bywało, że ciężarne kobiety poroniły, dzieci miały odchodzić od zmysłów.

Beltane rozpoczynało nowe. Był to więc czas upamiętniający przybycie do Irlandii Tuatha Dé Danann , plemienia bogini Danu i pokonania przez nich Fomorian a jednocześnie późniejszego przybycia Milezjan, przodków Irlandczyków. Także wtedy Rogaty Bóg, Cernunnos, opuszczał boginię by następnie powrócić, złączyć się z nią w związku jako jej małżonek i spłodzić samego siebie.

Rytuały Beltane

W Beltane druidzi wygaszali stare ogniska i korzystając z gatunku dziewięciu różnych, świętych drzew rozpalali w ich miejscu nowe. Szczególną rolę pełniło tu wzgórze w Uisnech, miejsce uważane za centrum Irlandii. To tutaj rozpalano pierwszy ogień a dopiero później płonęły następne. Przez ogień przepędzano bydło – miało to chronić je od chorób. Wokół ogni tańczyli też świętujący ludzie, poruszając się zgodnie z ruchem słońca. Ponieważ Beltane rozpoczynało nowe, więc wtedy też odbywało się zgromadzenie w Uisnech. Był to czas zwierania małżeństw, rozsądzania sporów i podejmowania innych tego typu społecznie ważnych decyzji.

Inne

Święto Beltane w kalendarzu świąt pogańskich.

Literatura

  • Gąssowski J., Mitologia Celtów, Warszawa 1987, vol. 8.
  • Matthews J., i Matthews C., Mitologia Wysp Brytyjskich, 1997.
  • Monaghan P., The Encyclopedia Of Celtic Mythology And Folklore, New York 2004.
  • Kolczyński J., W poszukiwaniu symboliki pustki, ciemności i milczenia, „Etnografia Polska”, 2004, t.XLVIII, nr 1–2.
  • Botheroyd S., i Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, 1998.
  • Kempiński A.M., Ilustrowany leksykon mitologii wikingów, Poznań 2003.
  • Kałużna-Ross J., Mitologie świata. Celtowie, Kraków 2007.

(aut. Izabela Ozga)

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony