Avalon (pojęcie)
LEKSYKON FANTASTYKI | |
fiction |
AVALON – w legendach arturiańskich wyspa na którą Morgana zabiera rannego króla Artura.
Rodowód i nazwa
Avalon ma swoje korzenie w walijskim Ynys Avallach. Jednej z wielu, leżących na zachodzie, Wysp Szczęśliwych znanych z mitologii celtyckiej, należących do tamtego świata, czyli celtyckich zaświatów. Ynys Avallach, zwana Emhain Abhlach, Okolicą Jabłoni, dała początek nazwie Avalonu, który w Żywocie Merlina Geoffreya z Monmouth pojawia się pod nazwą Insula Pomorum i zostaje opisany przez autora jako Wyspa Jabłoni.
Avalon a Morgana
W legendach arturiańskich Avalon pojawia się po raz już w Historii Królów Brytyjskich (Historia Regnum Britanniae) Geoffreya z Monmouth. Żywot Merlina (Vita Merlini) tegoż autora przynosi nie tylko nazwę Wyspa Jabłoni, ale także liczbę dziewięciu kapłanek, które miały ją zamieszkiwać. Słynęły one ze swoich zdolności uzdrawiania. Geoffreya z Monmouth wymienia najpotężniejszą wśród nich Morganę, która wraz z towarzyszkami zabrała króla Artura na wyspę Avalon. Późniejsze wersje wspominają o trzech kapłankach. Król Artur miał zostać w Avalonie wyleczony.
Avalon a Glastonbury
W okolicach dwunastego wieku zaczęto łączyć Avalon z klasztorem w Glastonbury. Związek Avalonu z celtyckimi zaświatami i tutaj jest wyraźny. Nazwę Glastonbury wywodzono od angielskiego słowa glass, szkło a w mitologii celtyckiej spotkamy się z wyobrażeniem Szklanego Zamku, który miał znajdować się na Wyspie Szczęśliwych, gdzie trafiały dusze poległych bohaterów. W okolicach Glastonbury znaleziono grób Artura – zwłoki kobiety i mężczyzny, które zostały upamiętnione napisem „Tu spoczywa słynny król Artur i jego druga żona Ginewra, pochowani na wyspie Avalon”.
Literatura
- Gierek B., Miejsce wątków soteriologicznych w tradycji celtyckiej, „Studia Religiologica”, 1998, t.1244, nr 31, s. 1–22.
- Maska. Śmierć, koniec, przejście..., „Maska”, 2009, t.5.
- Sacha-Piekło M., Zaświaty i krainy mityczne, Kraków 1999.
- Gąsowski J., Mitologia Celtów, Warszawa 1987, vol. 8.
- Matthews J., i Matthews C., Mitologia Wysp Brytyjskich, Poznań 1997.
- Monaghan P., The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore, Nowy Jork 2004.
- Simpson J., i Roud S., A Dictionary of English Folklore, Nowy Jork 2000.
- Encyclopedia Britannica, b.d., http://www.britannica.com/.
- Encyclopedia Mythica, b.d., http://www.pantheon.org/.
- Simpson J., i Roud S., A Dictionary of English Folklore, Nowy Jork 2000.
- Kałużna-Ross J., Mitologie świata. Celtowie, Warszawa 2007.
- Botheroyd S., i Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, 1998.
- Kempiński A.M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
(aut. Izabela Ozga)