Aleksy Tołstoj
Aleksy Tołstoj | |
Data i miejsce urodzenia | 10 stycznia,1883 Nikołajewsk |
Data i miejsce śmierci | 23 lutego 1945 Moskwa |
Narodowość | Rosja |
Ważne dzieła | Aelita, Eksperyment inż. Garina |
Aleksy Nikołajewicz Tołstoj (1883-1945).
Urodził się w rodzinie ziemianina. Ojca prawie nie znał, matka, jeszcze w ciąży z Aleksym, porzuciła męża i trójkę starszych dzieci, i odeszła do swojego kochanka. To dzięki niej mały Aleksy polubił czytanie, to ona od najmłodszych lat próbowała zaszczepić w nim chęć pisania.
Ukończył szkołę średnią w Samarze, potem wyjechał do Petersburga, gdzie podjął studia na wydziale mechaniki tamtejszej politechniki. To wtedy powstały jego pierwsze wiersze, wydane w formie książkowej w 1907 r. Wstydził się później tego rozdziału twórczości, starał się o nim nie wspominać.
W 1907 r., niedługo przed obroną dyplomu, porzucił uczelnię, zdecydowawszy poświęcić się w pełni twórczości literackiej.
Od pierwszych lat pisał niemal wszystko - opowiadania, bajki, wiersze, powieści, sztuki - wszystko w ogromnych ilościach.
W czasie pierwszej wojny światowej pracował jako korespondent wojenny. W 1918 r., uciekając przed rewolucją i bolszewikami, schronił się w Odessie. Stamtąd przez Konstantynopol wyjechał do Paryża. W 1921 r. przeniósł się do Berlina, a w 1923 r., zniechęcony trudami życia na emigracji, wrócił do Rosji. A raczej - do ZSRR.
Szybko stał się ulubieńcem Stalina, często bywał na Kremlu, był odznaczany, nagradzany, został członkiem Rady Najwyższej ZSRR, członkiem rzeczywistym Akademii Nauk. Do panującego wtedy w ZSRR ustroju jednak się nie przekonał, mówił bowiem jedno, myślał - co innego, a pisał jeszcze inaczej.
Zmarł po ciężkiej chorobie w 1945 r.
Spis treści |
Bibliografia
Opowieści Iwana Sudariewa
cykl opowiadań
- Noczju w sieniach na sienie, 1942
- Kak eto naczałos', 1942
- Siemiero czumazych, 1942
- Nina, 1942
- Strannaja istorija, 1942
- Russkij charaktier, 1944
Zawołże
inny tytuł: Pod starymi lipami
- Archip, 1909 (opowiadanie)
- Pietuszok, inny tytuł: Niediela w Turieniewie, 1910 (mikropowieść)
- Dwa druga, inny tytuł: Aktrisa, 1910 (opowiadanie)
- Swatowstwo, 1910 (opowiadanie)
- Miszuka Nałymow, inny tytuł: Zawołżje, 1910 (mikropowieść)
Bajki rusałek
- Rusałka, inny tytuł: Nieugomonnoje sierdce, 1910
- Iwan da Marja, 1910
- Wied'mak, 1910
- Wodjanoj, 1910
- Kikimora, 1910
- Dikij kur, 1910
- Poliewik, 1909
- Iwan-cariewicz i Ałaja-Alica, 1910
- Sołomiennyj żenich, 1910
- Strannik i zmiej, 1910
- Prokliataja diesiatina, 1910
- Zwierinyj car', 1910
- Choziain, 1909
- Sinica, 1918
Srocze bajki
- Joż, inny tytuł: Joż-bogatyr', 1909
- Soroka, 1909
- Myszka, 1909
- Mudriec, 1909
- Kozioł, 1909
- Zajac, 1909
- Wierbliud, 1909
- Kartina, 1909
- Gorszok, inny tytuł: Malien'kij feljeton, 1909
- Rys', mużik i miedwied', 1910
- Lisa, 1910
- Kot Was'ka, 1910
- Sowa i kot, 1910
- Raczja swad'ba, 1910
- Mierin, 1910
- Murawiej, 1910
- Kurinyj bog, 1910
- Gusak, 1910
- Masza i myszki, 1910
- Portoczki, 1910
- Pietuszki, 1910
- Wielikan, 1910
- Miszka i lieszij, 1910
- Baszkirii, 1910
- Sieriebrianaja dudoczka, 1910
- Smirnyj muż, 1910
- Bogatyr' Sidor, 1910
Powieści-epopeje
- Pietr I
- Pietr I (kniga pierwaja), 1930
- Pietr I (kniga wtoraja), 1934
- Pietr I (kniga trietja), 1945 (nie zakończona)
- Chożdienije po mukam
- Siestry, 1922
- Wosiemnadcatyj god, 1928
- Chmuroje utro, 1941
Udział w projektach międzyautorskich
- Bolszije pożary
- Baboczki, 1927 (opowiadanie)
- Aelita. Swobodnyje prodołżenija
- Sojuz piati; inny tytuł: Siem' dniej, w kotoryje był ograblien mir, 1925 (mikropowieść), "Związek pięciu" Okno w nieskończoność, Pod stopami ziemia
- Buratino. Swobodnyje prodołżenija
- Zołotoj kliuczik, ili Prikliuczenija Buratino; inny tytuł: Prikliuczenija Buratino; Buratino, 1936 (mikropowieść)
- Zołotoj kliuczik, 1939 (sztuka)
- Zołotoj kliuczik (współautorzy: Ludmiła Tołstaja, Nikołaj Leszczenko), 1939 (scenariusz filmowy)
Powieści
- Czudaki; inne tytuły: Dwie żizni, Ziemnyje sokrowiszcza (Dwie żizni), 1911
- Chromoj barin, 1912
- Siestry, 1922
- Aelita; inny tytuł: Aelita (Zakat Marsa), 1923 Aelita
- Gipierboloid inżeniera Garina, 1927 Eksperyment inż. Garina
- Wosiemnadcatyj god, 1928
- Chmuroje utro, 1941
Mikropowieści
- Miecztatiel (Aggiej Korowin); inny tytuł: Aggiej Korowin, 1910
- Niewiernyj szag (Powiest' o sowietliwom mużikie), 1911
- Prikliuczenija Rastiegina; inny tytuł: Za stiliem, 1913
- Bolszije nieprijatnosti, 1914
- Graf Kaliostro; inne tytuły: Łunnaja syrost'; Sczastje liubwi; Posramliennyj Kaliostro, 1921
- Dietstwo Nikity; inny tytuł: Powiest' o mnogich priewoschodnych wieszczach (Dietswo Nikity), 1922
- Gołubyje goroda, 1925
- Pochożdienija Niewzarowa, ili Ibikus, 1925
- Nieobyczajnyje prikliuczenija na wołżskom parochodie, 1931
- Emigranty; inny tytuł: Czernoje zołoto, 1931
- Chlieb; inny tytuł: Chlieb (Oborona Caricyna), 1937
Opowiadania
- Staraja basznia, 1908
- Dwa aniekdota ob odnom i tom że, 1909
- Izwozczik, 1909
- Połkan, 1909
- Razbojnik, 1909
- Smiert' Nałymowych, 1909
- Soriewnowatiel', 1909
- Jaszmowaja tietrad', 1909
- Złosczastnyj; inny tytuł: Poet złosczastnyj, 1910
- Kazackij sztos, 1910
- Lichoradka, 1910
- Samorodok, 1910
- W lesu, 1911
- Worobiej, 1911
- Żar-ptica, 1911
- Katien'ka (Iz zapisok oficera), 1911
- Miest', 1911
- Nożnicy, 1911
- Nocz' w stiepi, 1911
- Odnażdy noczju, 1911
- Pastuch i Marinka, 1911
- Poema w siemnadcat' liet, 1911
- Progułka, 1911
- Prożorliwyj baszmak, 1911
- Rodnyje miesta, 1911
- Sinieje pokrywało; inny tytuł: Pocełuj, 1911
- Snieżnyj dom, 1911
- Tajna sija wielika jest'; inny tytuł: Tajna, 1911
- Tierientij Gienierałow, 1911
- Tumannyj dien', 1911
- Charitonowskoje zołoto, 1911
- Czudaki, 1911
- Eszer; inny tytuł: Prokliatije, 1911
- Baron, 1912
- Jegorij - wołczij pastyr', 1912
- Kliaksa, 1912
- Łogutka; inny tytuł: Stranica iz żizni, 1912
- Portriet, 1912
- Fawn; inny tytuł: Satir, 1912
- Amierikanskij podwodnyj żitiel', 1913
- Diewuszki, 1913
- Missioner; inny tytuł: I na staruchu bywajet prorucha, 1913
- Niepostiżimoje, 1913
- Owrażki, 1913
- Tragik, 1913
- Biez kryljew; inny tytuł: Masza, 1914
- W sumierki po trawianomu otkosu, 1914
- Wsie polietieło kwierchu nogami, 1914
- Djawol'skij słuczaj; inny tytuł: Iz rukopisiej niepriznannogo pisatiela Pietra Tarakanowa, dostawliennych w riedakciju gr. Alieksiejem Tołstym, 1914
- Nocznyje widienija, 1914
- Obiknowiennyj czełowiek, 1914
- Futuristy, 1914
- Emanacija soznanija, 1914
- Anna Zisierman, 1915
- Buria, 1915
- W gawani, 1915
- Dlia czego idiot snieg, 1915
- Dym, 1915
- Kulik, 1915
- Na wiernisaże, 1915
- Na gorie, 1915
- Natasza; inny tytuł: Niewiesta, 1915
- Pod wodoj; inne tytuły: Spasionnyj; Na podwodnoj łodkie, 1915
- Profil', 1915
- Staruszonka, 1915
- Utoli moja pieczali; inny tytuł: Roż', 1915
- Czetyrie wieka, 1915
- Szarlota, 1915
- 14 ijulia, 1916
- Zołotaja cep', 1916
- Liubow'; inny tytuł: Iskry, 1916
- Masza; inne tytuły: Na usad'bie; W ijulie, 1916
- Missis Brizli, 1916
- Priekrasnaja dama, 1916
- Wstriecza; inny tytuł: Wiesiennyj wietier, 1917
- Rasskaz projezżego czełowieka, 1917
- Dien' Pietra, 1918
- Miłosierdija!, 1918
- Na podwodnoj łodkie, 1918
- Pierwyje tierroristy. Izwlieczenija iz dieł prieobrażenskogo prikaza, 1918
- Son w grozu, 1918
- Tuchłyj djawoł, 1918
- Fofka, 1918
- Czełowiek w piensnie; inny tytuł: Pasynok, 1918
- Naważdienije, 1919
- Prostaja dusza; inny tytuł: Katia, 1919
- Nazar; inne tytuły: Pieriebiejnos; Pieriebiejnos. Iz rasskazow w kupie miagkogo wagona, 1920
- Tiotuszka Marja Grigorjewna, 1920
- W briedu, 1921
- Wieczer; inne tytuły: Uczitiel; Dieriewienskij wieczer, 1921
- Nieobyknowiennoje prikliuczenije Nikity Roszczina, 1921
- W Pariże; inne tytuły: N.N. Burow i jego nastrojenije; W Pariże na czetwiertom etaże, 1922
- Kliatwa, 1922
- Na ostrowie Chałki; inne tytuły: Podliednij dien' poeta Sandi; Sandi, 1922
- Powiest' smutnogo wriemieni (Iz rukopisnoj knigi kniazia Turieniewa; inne tytuły: Kratkoje żiznieopisanije błażennogo Nifonta (Iz rukopisnoj knigi kniazia Turieniewa; Powiest' o smutnom wriemieni, 1922
- Czetyrie kartiny wołszebnogo fonaria, 1922
- Na rybnoj łowlie; inne tytuły: Głuchoje miesto; Gidra, 1923
- Rukopis', najdiennaja pod krowatju; inny tytuł: Rukopis', najdiennaja sriedi musora pod krowatju, 1923
- W sniegach; inny tytuł: Wielikoje i małoje, 1924
- Ibikus, 1924
- Miraż; inny tytuł: Zołotoj miraż, 1924
- Ubijstwo Antuana Riwo; inne tytuly: Pariżskije olieografii; Ubijstwo Antuana Riwo (Pariżskoje olieografii), 1924
- Czornaja piatnica, 1924
- Dwa brata. Otiec i mat', 1925
- Kak ni w czem nie bywało, 1925
- Biełaja nocz', 1926
- Wyrubowa, 1926
- Prietiendent na priestoł, 1926
- Słuczaj na Bassiejnoj ulice; Wielikoswietskije bandity, 1926
- Sożitiel'; inne tytuły: Sowietskij czert; Moskowskije noczi, 1926
- Tarakanji biega, 1926
- Angliczanie, kokda oni liubiezny, 1927
- Bywałyj czełowiek; inny tytuł: Awantiurist, 1927
- Wasilij Suczkow (Kartinki nrawow Pietierburgskoj storony], 1927
- Driewnij put'; inny tytuł; Na rżawom parochodie, 1927
- Sczastje Awerjana Myszina, 1927
- Gadiuka; inny tytuł: Gadiuka (Powiest' ob odnoj diewuszkie), 1928
- Gobielien Marii-Antuanetty, 1928
- Zawieszczanije Afanasija Iwanowicza; inny tytuł: Razgowor na bałkonie, 1928
- Moroznaja nocz', 1928
- Podkidnyje duraki, 1928
- Rasskaz o kapitanie Gattierasie, o Mitie Striel'nikowie, o chuliganie Was'kie Taburietkinie i o złom kotie Chamie; inny tytuł: Radiowrieditiel', 1928
- Ataman Grigorjew, 1929
- Iz ochotniczjego dniewnika; inny tytuł: Iz dniewnika ochotnika, 1929
- Moj sosied, 1929
- Marta Rabie, 1931
- Zarubieżnyje wpieczatlienija, 1936
- Katia, 1943
- Mat' i docz', 1943
- Ja lieżu w trawie, 1953
- Osiennieje zołoto, 1953
- Puti kul'tury (Nabrosok s natury), 1953
- Czornaja ziemlia, 1953
- Kak ja był bol'szewikom, 1991
- Wozmiezdije
Sztuki
- Docz' kołduna i zakołdowannyj koroliewicz, 1909
- Nasilniki; inny tytuł: Lientiaj, 1911
- Nieczajannaja udacza, 1911
- Kukuszkiny sliozy; inny tytuł: Wystrieł, 1914
- Mołodoj pisatiel', 1914
- Dien' bitwy, 1915
- Kasatka, 1916
- Nieczistaja siła; inny tytuł: Nieczistaja siła (Diaduszka Mardykin), 1916
- Rakieta, 1916
- Mrakobiesy; inne tytuły: Gor'kij cwiet; Izgnanije błudnogo biesa; Akiła, 1917
- Liubow' - kniga zołotaja, 1919
- Smiert' Dantona, 1919
- Bunt maszin, 1924
- Zagowor impieratricy (współautor: Paweł Szczegoliew), 1925
- Azief; inny tytuł: Orioł ili rieszka, 1926
- Polina Giebl' (Diekabristy) ((współautor: Paweł Szczegoliew), 1926
- Czudiesa w reszetie; inny tytuł: Komu dostanietsia, 1926
- Sto tysiacz, 1928
- Fabrika mołodosti, 1928
- Na dybie; inny tytuł: Na dybie (Pietr Pierwyj), 1929
- Eto budiet (współautor: Paweł Suchotin), 1931
- Patient 119; inny tytuł: Patient 119 (Ja?); (współautor: Aleksandr Starczakow), 1933
- Pietr I, 1935
- Pietr Pierwyj, 1938
- Czertow most; inny tytuł: Fiurier, 1938
- Put' k pobiedie (Pochod czetyrnadcati dierżaw), 1939
- Orioł i orlica, 1942
- Iwan Groznyj, 1943
- Trudnyje gody, 1943
- Dielec, 1953
- Machatma, 1953
Scenariusze filmowe
- Zagowor Rasputina (współautor: Paweł Szczegoliew), 1925
- Pietr I, 1935
- Riejd N-skoj diwizii, 1941
- Biespokojnyje liudi (Sceny iz żizni Grigorija Konstantinowicza Ordżonikidze), 1958
Zbiory
- Soczinienija, kniga 1, 1911
- Soczinienija, kniga 2, 1912
- Miełkije rasskazy, 1913
- Skazki, 1913
- Chromoj barin, 1914
- Archip. W liesu. Stranica iz żizni, 1915
- Dni wojny, 1915
- Na wojnie, 1915
- Obyknowiennyj czełowiek, 1915
- Prikliuczenija Rastiegina, 1915
- W Anglii. Na Kawkazie. Po Wołyni i Galicii, 1916
- Iskry, 1916
- Niewiernyj szag, 1916
- Orion, 1916
- Zawołżje, 1917
- Owrażki, 1917
- KOmedii o liubwi, 1918
- Sołdat i czert. Skazki, 1918
- Naważdienije, 1919
- Roż', 1919
- Naważdienije, 1921
- Gor'kij cwiet, 1922
- Dien' Pietra. Dlia czego idiet snieg, 1922
- Kitajskije teni, 1922
- Nischożdienije i prieobrażenije, 1922
- Priekrasnaja dama. Pod wodoj, 1922
- Utoli moja pieczali, 1922
- Dikoje polie, 1923
- Lichije gody, 1923
- Łunnaja syrost', 1923
- Pod starymi lipami, 1923
- Priworot, 1923
- Powiesti, 1924
- Romany, 1924
- Czernaja piatnica, 1924
- Sojuz piati, 1925
- Moskowskije noczi, 1926
- Rasskazy, 1926
- Siem' dniej, w kotoryje był ograblien mir, 1926
- Tarakanji biega, 1926
- Czerrnaja piatnica, 1926
- Angliczanie, kogda oni liubiezny, 1927
- Wielikoswietskije bandity, 1927
- Wielikoswietskije bandity. Nowyje rasskazy, 1927
- Gołubyje goroda, 1927
- Driewnyj put', 1927
- Żiwyje tieni, 1928
- Radiowrieditiel', 1928
- Czeriez polie rossijskoje, 1928
- Gadiuka, 1929
- Dietstwo Nikity, 1929
- Liubow' - kniga zołotaja i drugije pjesy, 1929
- Na dybie. Istoriczeskije pjesy, 1929
- Pod starymi lipami, 1929
- Czetyrie wieka, 1929
- Istoriczeskije pjesy, 1930
- Komiedii o liubwi, 1930
- Podkidnyje duraki, 1930
- Czernaja piatnica, 1930
- Dietstwo Nikity, 1931
- Nieobyczajnyje prikliuczenija na wołżskom parochodie, 1931
- Ibikus i drugije powiesti, 1933
- Pod starymi lipami, 1934
- Powiesti i rasskazy, 1935
- Pod starymi lipami. Dietstwo Nikity, 1935
- Dramaturgija, 1936
- Izbrannyje powiesti i rasskazy, 1937
- Chromoj barin. Czudaki. Czeriez polie rossijskoje, 1938
- Pjesy, 1940
- Blickrig ili Blickrach, 1941
- Ja prizywaju k nienawisti, 1941
- Rasskazy Iwana Sudariewa, 1942
- Rodina, 1942
- Powiesti i rasskazy. 1910-1943, 1944
Linki zewnętrzne
Cytaty
- "Ot, spotyka się człowieka i mija się go obojętnie, a człowiek ten stoi przed tobą jak jakiś mały świat w dymiących gruzach".
Aleksy Nikołajewicz Tołstoj "Droga przez mękę, 3 tomy"
- "Z obrzydzeniem traktował 'znawców', którzy zadowoleni z minimum, znajdują w kobiecie zawsze tylko jedno - wyłącznie to, co jest im potrzebne i wygodne".
Aleksy Nikołajewicz Tołstoj "Podcięte skrzydła"
- "Rozkopane i zamarznięte pole, po którym hulał lodowaty wiatr; koślawe plecy żołnierzy za pagórkiem; piasek i śnieżny pył piekący oczy; pojedyncze strzały, bezczynność, nudę i niekończące się czeredy ciężkich jak góry chmur. Była to straszliwa śpiączka przed śmiercią. Człowiek czuł się przytłoczony, upokorzony, ubogi i przemarznięty jak ta ziemia".
Aleksy Nikołajewicz Tołstoj "Podcięte skrzydła"