Crom Cruach
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Crom Cruach – w mitologii celtyckiej, a konkretniej, irlandzkiej bóg, zapewniający urodzaj w zamian za ofiary ludzkie, znany także jako Cromm Cruaich lub Cenn Cruaich, wzmianki o nim pojawiają się w Księdze z Leinster.
Imię
Crom Cruach tłumaczy się jako Głowę Skrwawioną.
Rodowód
Crom Cruach był prawodpodobnie bóstwem urodzaju. Bywa utożsamiany z Dagdą.
Charakterystyka
Crom Cruach miał być cczony w Mag Slecht, położonym w dzisiejszym hrabstwie Cavan, pod postacią pozłacanego, pionowo stojącego kamienia, który otoczał krąg dwunastu pozostałych, mniejszych. Ofiary miały być mu składane w święto Samhain. Źródła wspominają tutaj o ludziach, a konkretniej ofiarach z dzieci, pierworodnym synu lub trzecim dziecku w rodzinie, których Crom Cruach miał sobie życzyć od każdego rodu. Ich szczątki miał być zakopywane w celu pobudzenia ziemi, sprowadzenia urodzaju. Poza tym bóstwu należne były także pierwsze plony. Tak przebłagane, budzące strach, bóstwo zapewniało urodzaj i pomyślność. Dindshenchas, część Księgi z Leinster, mówi tutaj konkretnie o mleku i zbożu. Gorliwością w corocznym dostarczaniu ofiar miał się wykazywać między innymi Tigernmas, legendarny król Irlandii.
Kwestia ofiar z dzieci jest niejasna. Jeżeli chodzi o miejsce kultu w Killycluggan znaleziono pozostałości kręgu, pasującego do opisu podanego w źródłach, ale jednoznaczna identyfikacja nastręcza wątpliwości. Źródła zawierają prawdopodobnie echa kultu płodności.
Crom Cruach a chrześcijaństwo
Legendy przypisują wykorzenienie kultu św. Patrykowi, patronowi Irlandii. Podobno kiedy stanął na tamtej ziemi kamień, pod postacią którego czczono tego boga, miał zapaść się pod ziemię.
Literatura
- Botheroyd S., i Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, 1998.
- Gąssowski J., Mitologia Celtów, Warszawa 1987, vol. 8.
- Kałużna-Ross J., Mitologie świata. Celtowie, Kraków 2007.
- Kempiński A.M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Monaghan P., The Encyclopedia Of Celtic Mythology And Folklore, New York 2004.
(aut. Izabela Ozga)
